De anesthesisten nemen duidelijk het voortouw in de strijd tegen de invoering van het globaal forfait laagvariabele zorg. Met ruim 350 aanwezigen was de opkomst buiten verwachting. De anesthesisten willen nu hun draagvlak verbreden in functie van volgende acties. "De vrijheid om neen te zeggen is misschien de enige vrijheid die we nog hebben."

Het ongenoegen zit diep bij de anesthesisten die de toekomst van hun beroep gehypothekeerd zien met de invoering van de forfaits. In feite zullen die leiden tot een negatieve spiraal omdat er een pervers mechanisme achter schuilgaat, betogen ze. Bedoeling is immers dat ziekenhuizen zich gaan richten op een mediaan om een forfait te krijgen per patiënt. "Per definitie zit een op de twee boven en een op de twee onder die mediaan", aldus Dirk Himpe. Wat bij de volgende forfaittoekenning in diet APR-DRG-systeem een neerwaartse druk met zich zal meebrengen omdat iedereen beter wil presteren dan de mediaan.

Voorbeeld is een vast forfait bij een bevalling, inclusief de epidurale verdoving. De kans dat die epidurale verdovingen een fikse knauw zullen krijgen om beter te scoren in de forfaitcijfers, is reëel. Het budget zal pijlsnel dalen. Een straatje zonder einde. Patiëntenselectie kan hierbij tot een even pervers neveneffect uitgroeien. Meteen komt dus de patiëntveiligheid en de zorgkwaliteit in gevaar.

Ook gesalarieerden slachtoffer

Dat alleen zelfstandige artsen door deze regeling getroffen zullen worden, sprak Prof.  Marc Van De Velde (UZ Leuven) ferm tegen. "Willen we kwaliteitsvolle zorg aanbieden, dan moeten we ook binnen het UZ als gesalarieerden een budget ter beschikking hebben. De directie zal – voor een UZ of een AZ – zeggen dat ik minder zal verdienen als inkomsten dalen."

Van de Velde verwees ook naar Nederland. Dat kent een systeem waar iedereen voor de bevalling een forfaitair honorarium heeft voor 'pijnstilling anesthesioloog'. Op termijn leidde dat tot minder epidurales omdat anesthesisten niet meer de moeite namen om zich naar sommige patiënten te begeven: de prikkel was weg. Uiteraard zal de meerderheid van de artsen kwaliteit niet laten afhangen van centen. Maar met een dergelijk systeem bestaat het risico op kwaliteitsverminderingen in sommige gevallen zeker. "Als u niet meer gevraagd wordt om een ERCP te verrichten, dan gaat de zorgkwaliteit naar beneden maar heeft het ziekenhuis bespaard!"

Opmerkelijk tot slot was de vergelijking van de professor met de dwang om alles nu evidence based te doen. "Uiteraard ben ik voor de grootst mogelijke evidence based medicine, maar 90% van de geneeskunde kun je nu eenmaal niet met evidentie onderbouwen. Overigens: zijn de beslissingen van de politici altijd evidence based? Minister De Block maakte onlangs 2,25 miljoen vrij voor een gezondheidsapp: show me the evidence!"

Dat minister De Block het budget onder controle wil krijgen, is begrijpelijk. Maatregelen in verband met laagvariabele zorg moeten kunnen, maar niet op deze manier, besloot de Leuvense prof. "Onze onafhankelijkheid komt in het gedrang. We gaan terug naar de jaren '50 en '60 waar de chirurg zegt: "Vandaag heb ik een anesthesioloog nodig, wie wil er voor mij die job komen doen. Dan bepalen wij, anesthesisten, niet meer welke zorg welke patiënt moet krijgen onder de best mogelijke omstandigheden."

Boodschap aan syndicaten

Dr. René Heylen, een van de drijvende krachten achter deze Staten-Generaal, zette tevens druk op de syndicale organisaties: ze moeten meteen tegen het globale forfait van leer trekken omdat hierin al de premissen vervat zitten van een systeem dat onaanvaardbaar is.

Philippe Devos (Bvas) legde eerder die dag eerder de klemtoon op het verzet tegen de netwerken dat hij als prioritair zag. Hij vond de invoering van de gestandaardiseerde laagvariabele zorg een middel om artsen te responsabiliseren voor de complexe zorg, maar daar was dr. Heylen het niet mee eens. Hij hield een pleidooi voor een sterke syndicale vertegenwoordiging waarop dan ook massaal gestemd moet worden - niet zoals in het verleden - maar pleitte er ook voor dat die syndicale vertegenwoordiging meer rekenschap aflegt tegenover de achterban. Als controlemechanisme zag hij hier het doorstorten van de lidgelden vanuit de beroepsorganisatie. "Alleszins moeten we beletten dat onze vrijheid, integriteit en onafhankelijkheid als arts in gevaar komt", besloot hij.

Nederlandstaligen solidair

"De betrachting van de syndicaten dat we co-governance zouden krijgen met de invoering van de netwerken, is een illusie gebleken. De minister heeft ons hier gewoon bedrogen", luidde het nog. Het verzet tegen de netwerken kwam dan weer vooral van Franstalige kant omdat Wallonië hiermee een stuk minder ver staat dan Vlaanderen. Maar toch zijn Vlamingen sterk solidair met de Franstaligen, al zou de hervorming volgens Philippe Devos vooral de Nederlandstaligen ten goede komen. "Het feit dat hier vooral Nederlandstaligen aanwezig zijn, bewijst dat we zeer solidair zijn met onze Franstalige collega's."