De nieuwe Commissie Gezondheidszorgdoelstellingen van het Riziv vindt het statuut van verhoogde tegemoetkoming te beperkt en pleit voor een nieuw statuut van ‘beschermde patiënt’, met uitbreiding naar de chronisch zieken. Een rekensom leert dat dan niet 2,290 miljoen maar 3,420 miljoen Belgen – bijna de helft meer – de voordelen van het statuut zouden genieten. 

De Commissie Gezondheidszorgdoelstellingen (GDOS) kreeg als officiële taak mee om de Algemene Raad te adviseren over “de verbetering van de gezondheidszorg met het oog op het behalen van concrete gezondheidsdoelstellingen.” Vorige week bracht de commissie een advies uit met daarin acht concrete gezondheidszorgdoelstellingen (GZD). Eén van die doelstellingen, GZD 5, focust op de verbetering van de toegankelijkheid van zorg. 

De sociale bescherming van patiënten is in grote mate gebaseerd op het statuut van verhoogde tegemoetkoming dat “duidelijke beperkingen” heeft, stelt de commissie vast. Er is immers een sterke toename van chronisch zieken, die moeilijk toegang krijgen tot zorg en bijgevolg een betere bescherming nodig hebben. “In deze context zou de creatie van een nieuw statuut van ‘beschermde patiënt’ geanalyseerd kunnen worden, gebaseerd op het statuut van chronische aandoening.”

Gedeeltelijk overlappend

We leggen het advies over GZD 5 voor aan professor Stan Politis, voorzitter van het VBS en expert ter zake. “We kennen in België inderdaad twee statuten: patiënten met recht op verhoogde tegemoetkoming en patiënten met een chronische aandoening. Die statuten zijn maar partieel overlappend omdat de criteria verschillend zijn. Wat beide categorieën wel gemeen hebben, is dat ze in aantallen sterk toenemen,” vervolgt hij. 

Eind 2023 telde België 2.290.241 rechthebbenden op verhoogde tegemoetkoming, een stijging met 14% op vijf jaar tijd. Kijken we dan eens naar het aantal Belgen met het statuut van chronisch zieke. Dat ligt iets moeilijker want voor 2023 kennen we enkel de percentages: 16,2% in Vlaanderen, 16,8% in Wallonië en 11,1% in Brussel. Wie de berekening maakt, komt uit op een totaal van afgerond 1.826.000 Belgen met een chronische aandoening.

En dan wordt het interessant, want zoals gezegd vallen niet alle chronisch zieken onder het statuut van verhoogde tegemoetkoming. Professor Politis baseert zich op cijfers uit 2020. Toen had 37,4% van de chronisch zieken het statuut van verhoogde tegemoetkoming. “Dat wil zeggen dat 62,6% van de chronische patiënten niet de voordelen van de verhoogde tegemoetkoming had.” Omgerekend naar 2023 ging het om ongeveer 1.132.000 chronisch zieken zonder verhoogde tegemoetkoming. 

Als je, nog steeds volgens de redenering van de commissie GDOS, die groep optelt bij de 2.290.000 patiënten met verhoogde tegemoetkoming, dan krijg je zowat 3.422.000 mensen in de nieuwe categorie van “beschermde patiënten”.  Met andere woorden: als deze categorie in 2023 al opgericht geweest was, dan had die uit meer dan 29% van de Belgen bestaan. Dat geeft te denken. “Gelet op de prognoses van het Planbureau voor de vergrijzing van de bevolking, zullen die aantallen in de komende jaren nog aanzienlijk toenemen,” merkt Politis op. 

Te weinig toegevoegde waarde

Hij vraagt zich overigens af of de commissie GDOS zich wel met de toegankelijkheid van de zorg moet bezighouden. “De vraag is of deze commissie, die vooral academici telt, echt voor GZD 5 ingezet moet worden. De mutualiteiten, het Riziv, Volksgezondheid, het KCE en Sciensano kunnen deze problematiek voldoende in kaart brengen.” 

Die boodschap stuurde hij intussen ook naar commissievoorzitter Erik Schokkaert. Als het van Politis afhangt, focust de commissie zich vooral op de vierde gezondheidszorgdoelstelling, over ‘persoonsgerichte zorg’. “Vanuit haar samenstelling is dit het terrein waar de commissie de grootste toegevoegde waarde heeft.”

Lees ook: Riziv-commissie schuift acht gezondheidszorgdoelstellingen naar voren voor nieuwe legislatuur