De diagnose is zwaar, maar veel vrouwen met borstkanker kunnen na hun behandeling terug aan de slag. Bijna een kwart blijft zelfs actief binnen de twee maanden na de vaststelling van borstkanker. De overige vrouwen worden wel arbeidsongeschikt, maar twee derden van hen is na maximaal twee jaar terug actief op de arbeidsmarkt.

Dat blijkt uit een unieke studie van CM bij 7.600 vrouwen met borstkanker. ‘De hoopvolle cijfers tonen ook aan dat mensen die langdurig ziek zijn, niets liever willen dan terug aan de slag gaan’, zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp.

Voor de eerste keer hebben onderzoekers in een grootschalige studie gegevens over gezondheid, borstkanker en arbeidsongeschiktheid aan elkaar gekoppeld. Voor 7.600 vrouwen tussen 20 en 64 jaar die beroepsactief waren (1) toen zij te horen kregen dat ze borstkanker hadden (2), ging CM na of zij in de twee jaar na de diagnose een ziekte-uitkering kregen.

Link met werk

Opvallend, voor ongeveer één vrouw op de vier (24%) betaalde het ziekenfonds tijdens de twee maanden nadat de kanker ontdekt werd geen ziekte-uitkering. ‘Dat betekent niet dat zij nooit thuis gebleven zijn’, zegt Luc Van Gorp. ‘Wellicht zijn zij gedurende bepaalde periodes wel gestopt met werken, maar in elk geval niet langer dan de periode van het gewaarborgd loon betaald door de werkgever.’ Een bediende bijvoorbeeld wordt gedurende de eerste dertig dagen van zijn ziekte doorbetaald door zijn werkgever. Pas als hij langer ziek is, krijgt hij een ziekte-uitkering, indien hij door zijn ziekenfonds als arbeidsongeschikt erkend wordt.

Van de vrouwen die wel een ziekte-uitkering kregen, is tweederde (67%) binnen de twee jaar na de borstkankerdiagnose volledig of gedeeltelijk terug aan het werk (of werkloos). Gemiddeld kregen zij gedurende één jaar een uitkering. 26%  is langer dan twee jaar arbeidsongeschikt. 123 vrouwen (2%) zijn jammer genoeg overleden.

Arbeiders, werknemers, zelfstandigen

Hoe jonger, hoe groter de kans op werkhervatting, stelt de studie vast. Ook de aard van het werk en het statuut van de werknemer spelen een rol. Arbeidsters zijn minder vaak terug aan de slag dan bedienden. ‘Wellicht speelt de fysieke belasting een rol’, gaat Luc Van Gorp verder. ‘Bij arbeidsters zijn de mogelijkheden voor aangepast werk vaak ook beperkter.’

Een zelfstandige wordt minder vaak arbeidsongeschikt dan een loontrekkende. Maar als ze arbeidsongeschikt zijn, dan blijven zelfstandigen dat langer. Ook het stadium van de ziekte (3) beïnvloedt de kans op werkhervatting. Hoe zwaarder de diagnose, hoe kleiner de kans dat vrouwen met borstkanker het werk kunnen hervatten. 77% van de vrouwen met een diagnose in stadium I is binnen de twee jaar terug actief. Voor stadium IV is dat maar 27%.

De behandeling speelt eveneens een rol. Wie geen chemotherapie krijgt, maakt meer kans om het werk te hervatten. Dat geldt ook voor vrouwen die eerst een heelkundige ingreep ondergingen en daarna een ondersteunende behandeling.

'Geen sancties voor langdurig zieken'

Hoe zwaar de diagnose borstkanker ook is, de cijfers stemmen hoopvol. Luc Van Gorp: ‘Dat de meeste vrouwen die voordien werkten na een borstkankerbehandeling het werk kunnen hervatten, toont aan dat ook een zware ziekte niet het einde van iemands professionele carrière hoeft te betekenen. Het toont eveneens aan dat mensen die langdurig ziek zijn, maar wat graag terug aan de slag gaan als hun toestand dat enigszins toelaat. Daar is geen stok achter de deur voor nodig. Als gezondheidsfonds zullen wij ons blijven verzetten tegen sancties voor mensen die langdurig ziek zijn.’  

CM wil vooral inzetten op coaching om mensen de kans te geven het werk te hervatten. ‘Daar heeft de arbeidsarts een rol in te spelen, maar ook de behandelend arts van de betrokkene en de adviserend arts van het gezondheidsfonds. Niet iedereen kan zonder meer terugkeren, maar aanpassingen op de werkvloer of een gewijzigd takenpakket kunnen werkhervatting toch mogelijk maken. Ook deeltijdse werkhervatting of opleidingen richting een nieuwe job bieden kansen voor re-integratie. Nu het aantal langdurig zieken piekt, moeten we er volop durven op in te zetten dat wie het werk wil hervatten, daar ook de mogelijkheden toe krijgt.’

1.     Tussen 2009 en begin 2015, CM-leden. Zowel loontrekkende, zelfstandige als werkloze vrouwen, geen ambtenaren.

2.     Via het multidisciplinair oncologisch consult (geeft recht op een honorarium en terugbetaling) kan de datum van diagnose en het stadium van de borstkanker worden bepaald.

3.     Stadium I: tumor op één plaats en geen aantasting van de okselklieren; stadium II: aantasting van de okselklieren; stadium III: andere klieren zijn aangetast; stadium IV: de tumor is uitgezaaid.