De informatietechnologie heeft de grenzen tussen werk- en privéleven vervaagd. Krijgt u patiënten op consultatie die moe en prikkelbaar zijn en die denken dat het wel eens te maken zou kunnen hebben met hyperconnectiviteit? Professor Pierre Firket, directeur van een stress- en werkkliniek in Luik, stelt voor om die patiënten aan te zetten tot zelfreflectie. Volgens hem is de hyperconnectiviteit een nevenverschijnsel en het ‘recht op deconnectie’ een illusie. “Er moet dieper gegraven worden dan dat.”
Het is geen nieuws: de (niet zo) nieuwe ICT geeft werknemers meer bewegingsvrijheid, maar die vrijheid gaat gepaard met de drang om altijd beschikbaar te zijn. Dat maakt dat heel wat werknemers niet langer in staat zijn om ‘hun hoofd leeg te maken’.
Pierre Firket, docent aan het Département Universitaire de Médecine Générale (DUMG) van de universiteit van Luik en hoofd van CITES, een stress- en werkkliniek in Luik, ziet op consultatie patiënten die lijden onder de druk van het continue mail- en ander elektronisch verkeer. Maar hij beschouwt hyperconnectiviteit als een nevenverschijnsel, het echte probleem is de relatie met het professioneel leven. “Het gaat om het werk zelf, de concurrentie en de kwetsbaarheid van het werkmilieu. Bedrijven zeggen dat ze hun servers in het weekend uitschakelen (1), maar dat stelt niets voor. Wat zal het resultaat zijn? Dat werknemers op maandagochtend dubbel zoveel berichten krijgen en moeten beantwoorden. Er moet fundamenteler ingegrepen worden, en niet alleen op de middelen. Het is hoog tijd voor een communicatie-ethiek.”
Voor professor Firket moet er ook komaf gemaakt worden met het dwangmatige ‘alles moet en alles moet meteen’. “We kunnen de psychische gevolgen en de impact op de cognitie van hyperconnectiviteit nog niet goed inschatten. Maar het sociaal leven is veranderd, zoveel is zeker.”
Bescherming of bestaan?
Wanneer hij mensen op consultatie krijgt die verslaafd zijn aan digitale communicatie, dan probeert Pierre Firket met hen te zoeken naar wat die hyperconnectiviteit voor hen betekent. “Patiënten zijn vaak ambivalent. Ze voelen de behoefte om zich te beschermen, maar tegelijkertijd hebben ze een sterk verlangen om zichzelf bloot te geven. Dat is een van de contradicties die onderzocht moet worden. Ik vraag hen wat het oplevert om permanent verbonden te zijn en wat ze voelen als ze niet bereikbaar zijn. De bedoeling is dat ze aan zelfreflectie gaan doen en dat ze zichzelf in vraag stellen om zo progressief hun gedrag te veranderen.”
