Prof. dr. Francis Somville verzamelde als expert verzekeringsgeneeskunde en diensthoofd van een ‘onafhankelijke’ spoeddienst in AZ Dimpna Geel een pak nuttige ervaring over burn-out bij spoedartsen. Hij staat bekend om zijn onderzoek ter zake.

“Maak de spoeddiensten echt onafhankelijk", luidt zijn credo. "Een aantal spoeddiensten in kleinere ziekenhuizen wordt nu gewoon ‘opgevuld’ met restartsen, dat om wettelijk in orde te zijn. Ze zetten dan bij wijze van spreken om het wie op de spoeddienst. Met de natuurlijke reactie van collega’s dat ze geen kwaliteit krijgen. Soms gaan collega’s ziekenhuisartsen dan wat denigrerend met spoedartsen om. Maar je moet om te beginnen kwaliteitsmensen aannemen! Ik heb het niet zo begrepen op een bedrijfje dat nu spoedartsen inhuurt bijvoorbeeld.”

Dr. Somville geeft dus wel toe dat er een tekort aan kwaliteit van spoedartsen is, maar je moet niet de symptomen bestrijden. Wel het probleem bij de wortel aanpakken. Dat gebeurt geleidelijk. “Bij de opleiding wordt nu kwaliteit geleverd. Maar daar hoort een prijskaartje bij. Neem mijn voorbeeld: zeven jaar geneeskunde gestudeerd, zes jaar specialisatie, twee jaar bijkomende specialisatie, en dan nog eens urgentiegeneeskunde. En we werken tegen een belachelijk tarief! Natuurlijk wil ieder ziekenhuis een spoeddienst en daarom gelden nu overgangsmaatregelen.”

Aangetaste positie

De ongelukkige positie van de spoedarts wordt verder aangetast door de juridisering van de geneeskunde en al te ‘assertieve’ patiënten. Dr. Somville illustreert hoe hij en zijn collega’s dagelijks tussen hamer en aambeeld zitten. “Wat gebeurt er bij een vermoeden van appendicitis? Je wilt als arts bloed afnemen nadat je de patiënt onderzocht hebt. Je laat eventueel en echo nemen, maar probeer maar eens om een radioloog ’s nachts op te trommelen. Dan word je al in een verdedigende positie gedwongen. Nochtans: als je die radioloog nodig hebt, heb je hem nodig. Punt. Daarover onderhandelen betekent tijdverlies.”

“Stel dat de echo is afgenomen, maar er bestaat niet voldoende zekerheid over de diagnose. Dan volgt een CT-scan. Jawel, want als je een patiënt opensnijdt en het gaat niet om een appendix, dan pas gaan de poppen aan het dansen. Voor je het weet, doen ze je een proces aan!”

“Het omgekeerde is ook waar: stel dat je tot ’s anderendaags wacht voor de echo. Dan kunnen ze je nadien ook aanklagen als er wat misloopt. In zo’n sfeer leven we nu!”

Het tekort aan spoedartsen maakt het er niet makkelijker op. “Dus probeer ik het beroep zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Laat de supervisoren hun mensen ook verdedigen tegenover assertieve patiënten. En tegenover agressieve collega’s!”

“Tot slot, niet vergeten: tweederde van ons bestand zijn vrouwen. Daarom ook stijgt burn-out. Psychogical distress ligt hoger bij vrouwen dan bij mannen.”