"Enkel in uitzonderlijke gevallen kan een arts zonder therapeutische relatie en zonder toestemming 'inbreken' in het dossier van de patiënt", reageert Tijs Ruysschaert, de woordvoerder van De Block. "Denk bijvoorbeeld aan een noodsituatie waarin iemand op de spoedgevallendienst belandt. Maar dat is dus enkel mogelijk in strikt omschreven situaties."

Als de praktijken die hier zijn beschreven kloppen, dan zijn die volgens de woordvoerder ronduit "schandalig". "Dan gaat het om niets minder dan misbruik. Dat heeft niets te maken met de vorm waarin dossiers beschikbaar zijn, digitaal of op papier. Wel met een volledig gebrek aan normbesef bij de betrokken artsen. Ze beschadigen daarmee de rechten en het vertrouwen van individuele patiënten en ondermijnen ook het vertrouwen van veel andere burgers in zorgverleners en in IT-systemen."

Hulpmiddel met strikte voorwaarden

Digitale systemen zijn volgens Ruysschaert een hulpmiddel. "Ze zijn er om het delen van medische gegevens te faciliteren als de patiënt daar zijn of haar toestemming voor heeft gegeven. Maar daar zijn strikte voorwaarden aan verbonden."

Tot voor kort was het volgens de woordvoerder van De Block zeer moeilijk om te weten of al die voorwaarden werden nageleefd. "Als patiënt had je daar helemaal geen idee van. Je moest er maar van uit gaan dat je zorgverleners alle regels respecteerden. In de grote meerderheid van de gevallen is dat ook zo, maar elke situatie waarin dat níet zo is, is er één te veel."

Kwaliteitswet = garantie

Daarom heeft de regering tijdens de voorbije legislatuur de rechten van de patiënt geëxpliciteerd in de zogenaamde "kwaliteitswet" en burgers ook instrumenten in handen gegeven waarmee ze hun eigen medische gegevens zelf kunnen opvolgen. "Het is onder meer daardoor dat dit soort misbruiken aan het licht komen. De Gegevensbeschermingsautoriteit moet daar hard tegen optreden. De patiënten in kwestie kunnen ook klacht indienen bij het ziekenhuis zelf en bij de Orde der Artsen."

Een digitaal systeem is volgens De Block niet de oorzaak van dat soort misbruiken. "De oorzaak zijn de artsen die het systeem misbruiken, maar het kan bepaalde zaken wel (on)mogelijk maken. Het is dan ook duidelijk dat een aantal zaken bijgesteld moet worden: bepaalde digitale systemen maar ook sommige fundamenten van ons eGezondheidslandschap", benadrukt Ruysschaert nog.

Lees ook: 
> "Verzekeringsartsen kunnen digitale medische dossiers inkijken"
> Medisch dossier - "Verzekeringsartsen die frauderen moeten streng gestraft worden"