Elke dag sterft ergens ter wereld een kind aan malaria. Nochtans kunnen preventie en een vaccin van farmabedrijf GSK helpen in de strijd tegen de ziekte. Vandaag op Wereldmalariadag bezochten minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib en vertegenwoordigers van Unicef België het Waals-Brabantse bedrijf om de centrale rol te vieren die de Belgische GSK-vestigingen spelen in de strijd tegen malaria.

Elke dag sterft ergens ter wereld een kind aan malaria. Nochtans kunnen preventie en een vaccin van farmabedrijf GSK helpen in de strijd tegen de ziekte. Dinsdag op Wereldmalariadag bezochten minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib en vertegenwoordigers van Unicef België het Waals-Brabantse bedrijf om de centrale rol te vieren die de Belgische GSK-vestigingen spelen in de strijd tegen malaria.

GSK zet zich al 35 jaar in voor de ontwikkeling van een vaccin tegen malaria. Het vaccin van GSK is het enige malariavaccin dat sinds 2021 werd goedgekeurd door de Wereldgezondheidsorganisatie. Het is bestemd voor kinderen jonger dan vijf jaar, die het vaakst het slachtoffer worden van de ziekte. In 2021 stierven 619.000 mensen, vooral kleine kinderen, aan de ziekte. Vandaag hebben meer d an 1,4 miljoen kinderen al minstens één dosis van het vaccin gekregen in Ghana, Kenia en Malawi als onderdeel van het Malaria Vaccine Implementation Programme (MVIP).

De ontwikkeling van een vaccin duurde zo lang omdat de uitdaging enorm is. "De parasiet (die door muggen in het bloed wordt geïnjecteerd) beschikt over een grote garderobe en verandert vaak van outfit", legt Yannick Vanloubbeeck uit, die verantwoordelijk is voor de immunologieafdeling van GSK. Daardoor is het vaccin ook maar tussen 30 en 50 procent efficiënt. "Het is op wetenschappelijk niveau heel ingewikkeld en we hebben nog steeds de magische formule niet gevonden", aldus Vanloubbeeck. Het vaccin beschermt wel al tegen de zwaarste vormen van de ziekte.

GSK wil op termijn tot 2028 elk jaar 15 miljoen vaccindosissen produceren. 

"De strijd werpt zijn vruchten af maar de inspanningen moeten worden voortgezet. De resistentie tegen medicatie stijgt en de klimaatopwarming dreigt malaria naar andere regio's te brengen", aldus minister Lahbib tijdens het bezoek aan GSK. "Malaria blijft een plaag die wereldwijd honderden miljoenen mensen raakt en mensen blijft doden, terwijl de preventie efficiënt is en er behandelingen bestaan."

Die behandelingen beschermen vooral volwassenen. Door de hoge kost en het feit dat een preventieve behandeling restricties heeft (bepaalde medicatie moet dagen al voor aankomst in de regio genomen worden, en alle dagen op hetzelfde uur) worden de behandelingen praktisch niet gebruikt door de inwoners van de regio's waar de ziekte veel voorkomt. "De volwassenen die ter plaatse wonen, bouwen bovendien vaak een zekere immuniteit op tegenover de parasiet", aldus Vanloubbeeck.

De parasiet in Afrika is verschillend van die die men aantreft in Azië en Zuid-Amerika. "Het is een beetje zoals COVID: bepaalde varianten zijn kwaadaardiger dan andere", legt Vanloubbeeck ook uit. Het vaccin van GSK is gericht tegen de Afrikaanse stam, die het gevaarlijkst is. De parasiet die men vindt in Azië en Zuid-Amerika kan een lange periode slapend in het lichaam blijven. 

Elk jaar zijn er ook malariagevallen in België. In de overgrote meerderheid van de gevallen (99,7 procent) gaat het om geïmporteerde gevallen, meldt gezondheidsinstituut Sciensano in een rapport. In 2021 werden in ons land 394 gevallen gesignaleerd.