Zopas werd een wetsontwerp over de (controle op) ziekenfondsen aangenomen in de Kamer. Iedereen stemde voor in de commissie Sociale Zaken. Alleen Valerie Van Peel (N-VA) onthield zich, maar zij heeft zich dan ook al heel lang in het dossier verdiept en ze stelde de meest pertinente vragen. Waarbij ze peilde naar nog steeds mogelijk nepotisme.

Er komt wat meer controle op het toegekende presentiegeld per vergadering en de jaarlijkse maximumgrens, plus de aard van de aan de betrokken mandatarissen terugbetaalde kosten. Die bedragen moeten worden opgetekend in de notulen van de algemene vergadering en in de bijlagen van de statuten. De regering kan het maximumbedrag van het presentiegeld vastleggen, mocht de Controledienst op basis van de praktijk vaststellen dat een dergelijke bijsturing wenselijk of noodzakelijk is.

Een ander punt is dat van de samenstelling van de raad van bestuur. Vandaag mag die raad van een ziekenfonds of een landsbond niet voor meer dan één vierde samengesteld zijn uit personen die door het ziekenfonds en door de landsbond worden bezoldigd. Dat wordt veranderd naar één derde. Als redenen worden ten eerste de consolidatie van de sector opgegeven (cfr. Toekomstpact met de ziekenfondsen dat Maggie De Block nog sloot) nu een groot aantal ziekenfondsen fuseerde. Ten tweede streefde datzelfde Toekomstpact ook naar de vermindering van het aantal bestuurders. Naast de voorzitter mogen er ook één of meer ondervoorzitters aangeduid worden. Dat omdat door de consolidatie van de sector door fusies, ziekenfondsen zijn die meer dan een miljoen aangesloten personen tellen.

Valérie Van Peel (N-VA) vond in het wetsontwerp een aantal goede aspecten, zoals: 

1. de meer uitgebreide sanctiemogelijkheden voor de Controledienst in een aantal specifieke gevallen; 
2. een duidelijker wettelijk kader in verband met, onder andere, de evaluatie van klachten door de verzekeringsinstellingen en belangenvermenging binnen de raden van bestuur van de verzekeringsinstellingen. Ook rond het presentiegeld wordt een en ander strikter afgebakend; 
3. de lijst van mandaten van de bestuursleden, die aan de Controledienst moet worden doorgegeven. 
4. een aantal noodzakelijke technische correcties. 

Tegelijkertijd ziet de N-VA-fractie een aantal gemiste kansen, reden waarom ze zich onthield. 

Vage omschrijvingen, mogelijk nepotisme

Zo wordt de expliciete bepaling dat het mandaat van bestuurder binnen de Raad van Bestuur “onbezoldigd” is, geschrapt. “Bovendien ontstaat een wettelijke basis voor een maandelijkse of jaarlijkse forfaitaire vergoeding voor bestuurders” als het gaat om een aantal activiteiten die nogal algemeen omschreven zijn en dus zouden kunnen dienen als dekmantel van een bezoldiging voor van alles en nog wat. Ze vroeg minister Vandenbroucke om hier duidelijker te zijn. En: kan de minister bevestigen dat geen presentiegeld toegekend zal worden aan leden van de algemene vergadering die zich laten vervangen? 

Ook stelt ze vast dat er nogal veel maatregelen worden genomen die – onbedoeld – tot gevolg kunnen hebben dat de impact toeneemt van een kleinere groep mensen binnen de ziekenfondsen, en van mensen die door de ziekenfondsen bezoldigd worden. “Dat zou nepotisme en belangenvermenging in de hand kunnen werken.”

Minister Vandenbroucke antwoordde dat het presentiegeld (net als de eventuele terugbetaling van kosten voor de voorzitter en de ondervoorzitters) alleen bestemd is voor het lid dat effectief aan de vergadering deelneemt, en niet voor wie zich laat vervangen. “De gewone leden genieten geen maandelijkse of jaarlijkse forfaitaire vergoeding. In de praktijk bedraagt het door de ziekenfondsen betaalde presentiegeld ongeveer 100 euro voor de leden van een algemene vergadering, 150 euro voor de leden van een raad van bestuur en 300 euro voor een voorzitter van de algemene vergadering of van de raad van bestuur (per vergadering). De maandelijkse forfaitaire vergoeding bedraagt momenteel niet meer dan 1.200 euro.”

Proportionele boetes

Valerie Van Peel vindt het goed dat de boetebedragen van een aantal administratieve sancties die de Controledienst (CDZ) kan opleggen aan de ziekenfondsen, verhoogd worden. Maar er is een maar. “Volgens ons zouden de financiële sancties in verhouding moeten staan tot de verliezen die ons sociaal stelsel leidt ten gevolge van de fouten die de ziekenfondsen maken. Dat vinden wij niet alleen, het Rekenhof ook.”

Het viel het kamerlid van de N-VA voorts op dat de CDZ dankzij dit nieuwe wetsontwerp een sanctie tussen de 2.500 euro en de 12.500 euro kan opleggen als een ziekenfonds niet tijdig informatie bezorgt aan de CDZ, die deze informatie nodig heeft om zijn controletaak uit te voeren. “Dat is positief. Maar deze relatief hoge sanctie staat nu niet meer in verhouding tot de sanctie die de ziekenfondsen aan het Riziv moeten betalen bij exact dezelfde inbreuk: het niet tijdig bezorgen van de nodige informatie om de controletaak uit te voeren. Deze boete bedraagt nog steeds een schamele 1.250 euro, 10 keer minder dus dan wat voor eenzelfde inbreuk bij de CDZ het geval kan zijn.” Blijkbaar worden de administratieve geldboetes van de CDZ ook niet geïndexeerd.

Over het bedrag van de administratieve geldboetes geeft de minister aan dat Valerie Van Peel principieel gelijk heeft: “De momenteel voorliggende bedragen zijn inderdaad relatief laag. Er moet evenwel benadrukt worden dat het bedrag van die geldboetes van de fondsen van de ziekenfondsen afgehouden wordt; tegelijk is het niet de bedoeling om hen middelen te ontnemen.”

De minister stipt aan dat het sanctiemechanisme voor de controle van de ziekenfondsen momenteel geëvalueerd wordt (namelijk voor de bedragen van de administratieve geldboetes), onder andere om het in overeenstemming te brengen met het sanctiemechanisme dat bij het Riziv van toepassing is. Kennelijk is dat een tijdvretende opdracht: “Wellicht zal dat werk in de huidige zittingsperiode niet voltooid zijn.”

> Ook ziekenfondsen strakker aan de leiband