Het koudeplan voor daklozen van de Brusselse overheid is niet meer dan een "doekje voor het bloeden". Dat zegt beleidsmedewerker Christa Matthys van het Brussels Platform Armoede, een organisatie die de krachten van acht Brusselse armoedeorganisaties bundelt. Om het probleem structureel aan te pakken moet volgens het platform dringend ingezet worden op 'Housing First'-maatregelen, alsook de bouw van bijkomstige sociale woningen in de hoofdstad.
Als gevolg van de vrieskou is sinds vandaag het Brusselse koudeplan van kracht, een noodoplossing om Brusselse daklozen en slecht gehuisveste personen te slapen te leggen bij temperaturen onder nul. Coördinatieorganisatie Bruss'Help moet de implementatie van het plan in goede banen leiden, daklozenorganisatie Samusocial en het Rode Kruis voorzien in 145 bijkomende opvangplekken.
In totaal zijn er het hele jaar door 5.045 opvangplaatsen in Brussel voorzien, waarvan 3.084 noodopvangplaatsen. Ongeveer een duizendtal van het totale aantal noodopvangplaatsen wordt op vaste basis door Samusocial voorzien. De overige opvangplaatsen voor Brusselse daklozen worden voorzien door kleinere opvanginitiatieven, zoals vzw Hoeksteen. Verder zijn er ook 937 plaatsen in projecten voor tijdelijke bezetting van leegstaande gebouwen en 1.024 plaatsen in Brusselse opvanghuizen. In totaal leven er iets meer dan 7.000 daklozen en slecht gehuisveste personen in de Brusselse straten. Deze laatste cijfers komen uit de tweejaarlijkse telling die door Bruss'Help wordt gecoördineerd.
"Dakloosheid is in eerste zin een huisvestingsprobleem", aldus Matthys. Volgens de beleidsmedewerker nemen minister van Sociale Actie Alain Maron (Ecolo) en staatssecretaris van Huisvesting en Gelijke Kansen Nawal Ben Hamou (PS) al heel wat maatregelen om dakloosheid uit te roeien en wonen betaalbaarder te maken. Ook het verbod op uithuiszettingen in de winter is volgens Matthys een welgekomen maatregel.
Toch wordt er nog te weinig samengewerkt tussen verschillende beleidsdomeinen en beleidsniveaus, zo gelooft Matthys. "De federale regering trekt te weinig middelen uit om opvang te voorzien voor diegenen die de asielprocedure doormaken. En ook niet alle gemeenten doen evenveel inspanningen."
Om het probleem structureel te verhelpen moeten de bevoegde overheden meer werk maken van 'Housing First'-maatregelen, een beleidsstroming met de bedoeling zo snel mogelijk permanente huisvesting te bieden aan daklozen, die mits persoonlijke begeleiding zodoende ook trauma, drugs- en gezondheidsproblemen kunnen aanpakken.
Daarnaast vraagt het platform om nieuwe sociale woningen te bouwen in het gewest. De basis van het probleem ligt namelijk bij de hoge Brusselse huurprijzen. "Het aantal daklozen in Brussel zal nog niet onmiddellijk dalen, aangezien de prijzen hoog zullen blijven."
'Housing-First' is een deel van de oplossing, toch blijft het slechts een remediërend middel. "Het is beter om te voorkomen dan genezen. Wij zijn voorstander van een verplichte huurprijsomkadering en de bouw van bijkomstige sociale woningen in Brussel", zegt Matthys.
Het kabinet van Maron reageert dat ze het eens zijn met de analyse van het Brussels Platform Armoede. "Binnen deze legislatuur is het budget voor het daklozenbeleid verdubbeld in Brussel", aldus Maron. Het gaat daarbij om 74 miljoen euro voor 2024.
Meer structureel moet er volgens Maron waardige opvang voorzien worden voor alle aanvragers van internationale bescherming bij Fedasil. "Hoe dan ook, zolang er zo veel aanvragers van internationale bescherming zijn die niet worden opgevangen door de federale overheid, bestaat het risico dat we in dergelijke situaties blijven terechtkomen. Het Brussels Gewest pleit voor een betere spreiding van mensen die internationale bescherming zoeken, momenteel bevindt twee derde van deze mensen zich in Brussel." Een duidelijke vingerwijzing richting het federale kabinet-de Moor.
Dat is ook volgens beleidsmedewerker Thomas Willekens van Vluchtelingenwerk Vlaanderen de beste oplossing. "Het spreidingsplan onder gemeenten is daarvoor het meest geschikt, met vijf bijkomende opvangplaatsen per gemeente werk je de wachtlijst weg", stelt Willekens.
