Prof. Leroux-Roels (UZ Gent) noemt de resultaten van deze steekproef verontrustend, maar wijst ook naar de fabrikanten die hun huiswerk moeten overdoen voor de duodenoscoop.

Prof. Leroux-Roels staat als microbioloog mee in voor het (des)infectiebeleid van het UZ Gent. Onlangs nog publiceerde ze een studie over de manier waarop je endoscopen het best  reinigt. “Tal van internationale richtlijnen adviseren verschillend. Daarom vergeleken we de methodes. Onze conclusie: afhankelijk van hoe je je reinigingsmethode toepast, krijg je totaal andere resultaten." 

"Het effect daarvan op de patiënt nagaan is bijzonder moeilijk. Uitbraken kun je alleen aan het licht brengen als het gaat om heel zeldzame bacteriën. Tot nu toe bestaan er alleen enkele internationale studies over zogenaamde ‘outbreaks’ in het buitenland, te wijten aan desinfectieproblemen. “Bij ons hebben we dat materiaal niet: pas sinds 1 januari 2017 zijn Vlaamse ziekenhuizen verplicht om deze gevallen te melden. Het Agentschap Zorg en Gezondheid voegde die verplichting toe aan de meldingsplicht infectieziekten.”

Prof. Leroux-Roels is wel formeel wat de hygiëne betreft: “Het spreekt vanzelf dat deze endoscopen, om welk model het ook gaat, vrij moeten zijn van micro-organismen. Dat je er toch nog heel vaak bacteriën in terugvindt, is natuurlijk verontrustend. Anderzijds: zelfs al voer je alles perfect uit volgens de richtlijnen, dan nog is besmetting mogelijk. Je moet de richtlijnen wel maximaal naleven om een zo goed mogelijk resultaat te halen.”

Deden auditeurs hun werk?

Vanwaar de tegenstrijdigheid met de inspecties van NIAZ en JCI? “De rondgang van Zorginspectie beperkte zich natuurlijk maar tot 12 ziekenhuizen. Ik kan enkel spreken voor één ervan: het UZ Gent. Ik weet niet waar de andere ziekenhuizen zich bevinden in het accreditatietraject. UZ Gent (geaccrediteerd NIAZ-Qmentum), moet wel een aantal normen volgen. Onder meer dat we richtlijnen hebben die beschrijven hoe we high level endoscopen desinfecteren."

"Die richtlijnen zijn niet zo gedetailleerd als een eisenkader van de overheid. Er staan wel een aantal basisprincipes in. Maar ik kan me niet voorstellen dat een ziekenhuis geen manuele reiniging doet en geen goede scheiding rein/onrein heeft (wat volgens het rapport nochtans geregeld het geval is, n.v.d.r.). Dan vraag ik me inderdaad ook af of die auditeurs van NIAZ en JCI goed hun werk deden. Maar ze hebben dus niet de tijd om voor alles volledig in detail te gaan, al lijkt endoscopie me een zeer belangrijke topic.”

Herontwerp duodenoscopen

Of fabrikanten van nieuwe modellen endoscopen niet geresponsabiliseerd moeten worden?  “Zeker. Ik werkte een tijdje in Rotterdam bij Greet Vos, hoogleraar infectiepreventie van het Erasmusziekenhuis. Enkele doctoraatsstudenten van haar onderzoeken dat. Ze stelden vast dat de duodenoscoop (met flexibele slang) het hoogste risico inhoudt. Er is vaak rechtstreeks contact met de bloedbaan bij het afnemen van biopsieën. Ze hebben een bijkomend, zogenaamd liftkanaal. De oproep van Greet Vos luidde dat de fabrikanten deze endoscopen moeten herontwerpen. Hoe goed je ze ook reinigt, je krijgt ze niet proper.

Lees ook: "Mogelijk aanzet tot kwaliteitskader"

Veel vragen rond desinfectie flexibele endoscopen