Dr. Marc Jamoulle is een van de huisartsen die zich zorgen maakt over Long Covid en hij publiceert er veel over. Deze aandoening is een ramp voor de betrokken patiënten. Maar zou het ook een ramp kunnen zijn voor de budgetten van het Riziv, dat arbeidsongeschiktheidsuitkeringen uitbetaalt? Hij deelt zijn gedachten over dit onderwerp.

Sinds 2021 zie ik een aantal vreemde patiënten in mijn praktijk. Mensen die een onuitsprekelijke tragedie meemaken. Professionals van hoog niveau die hun beroep niet meer kunnen uitoefenen. Het gaat om een praktiserend architect die geen plan meer kan lezen, artsen die zich niet meer kunnen concentreren, een computerwetenschapper die zijn programma's niet meer kan beheren, een lerares Grieks die haar geheugen niet meer kan ordenen, een statisticus die niet meer kan vermenigvuldigen en een schoonmaakster die vergeet wat ze net heeft schoongemaakt... Er zou een lange lijst van soortgelijke gevallen kunnen worden opgesteld. Al deze mensen hebben één ding gemeen: ze waren slachtoffer van covid en ontwikkelden daarna Covid.

Meerdere symptomen die moeilijk te diagnosticeren zijn
Deze ziekte is een echt probleem voor de volksgezondheid. Ten eerste omdat ze moeilijk te herkennen is. Chronologisch gezien gaat het om symptomen die meer dan zes weken na de eerste besmetting aanhouden of opnieuw optreden, zonder dat er een andere mogelijke verklaring is, die het leven van patiënten aanzienlijk verandert.

“Ik ben niet meer wat ik was” is de meest gehoorde zin. Maar over welke symptomen hebben we het?

De grote variabiliteit, en het feit dat ze niet passen bij bekende ziekteverschijnselen, is uiterst verwarrend als de clinicus niet alert is. Ze omvatten extreme vermoeidheid, cognitieve problemen (vaak “brain fog” genoemd), kortademigheid, spier- of gewrichtspijn, ernstige directe geheugenproblemen, hartkloppingen, slaapstoornissen, angst en depressie. Twee van de drie gevallen zijn vrouwen en de gemiddelde leeftijd is 42 jaar, met extremen van kinderen tot 90-jarigen.

Paraklinische onderzoeken zijn over het algemeen normaal, afgezien van de aanwezigheid van viraal RNA in het bloed, een test die alleen beschikbaar is voor onderzoeksdoeleinden. Technetium hersenscans kunnen in de ernstigste gevallen hypoperfusie aantonen. Maar alleen functionele MRI's en magnetische resonantiespectroscopie, die uitsluitend voor onderzoek worden gebruikt, tonen encefalitis aan. Toch is het van vitaal belang om de ziekte te identificeren om deze te benoemen, patiënten psychologisch te helpen en hen medisch-juridisch te verdedigen. Een nieuwe virusziekte die alle onderzoekers fascineert die aan hiv hebben gewerkt, covid heeft nog lang geen behandeling, behalve symptomatische.

Een groeiende impact op handicaps?
We kunnen ons ook afvragen of het probleem van de “volksgezondheid” niet nog een ander aspect heeft, namelijk de toename van het aantal mensen met een handicap. Volgens het Riziv “gaat een persoon die na een jaar arbeidsongeschikt wordt verklaard, een invaliditeitsperiode in”. Meer dan een derde van de patiënten die als Long Covid worden erkend, zijn al één, twee of drie jaar niet in staat om te werken.

Als we naar de statistieken van de ziekteverzekering kijken, zien we elk jaar een stijging van het aantal compensatiebetalingen van 3,5% tot 5,14%, afhankelijk van het jaar, vergeleken met het voorgaande jaar, voor werknemers en werklozen. Hetzelfde geldt voor zelfstandigen, met uitzondering van een zeer sterke stijging in 2023 (7,82%). Verschillende factoren worden door het Riziv aangehaald om deze stijging te verklaren: vergrijzing, vrouwen die de pensioengerechtigde leeftijd bereiken, nieuwe pathologieën, toenemend psychisch lijden, enz.

De statistieken van het Riziv over de oorzaken van vergoedingen bevatten een rubriek “andere ziekten”, naast die over hart- en vaatziekten, aandoeningen van de luchtwegen enzovoort. Valt Long Covid hier onder? Mogelijk, maar het zou ook gevonden kunnen worden onder de rubrieken hartziekten, ademhalingsziekten en neurologische aandoeningen, aangezien Sars-Cov-2 elk systeem in ons lichaam aantast.

Gebrek aan registratie, een groot obstakel
Volgens Sciensano geven het aantal bevestigde gevallen van covid (meer dan 4.800.000) in België sinds het begin van de epidemie in 2020 en het door het KCE geschatte aandeel van Long Covid (1 op 7, hoewel deze schatting sterk varieert van studie tot studie) een idee van het potentiële aantal getroffen mensen. Dit zouden er meer dan 685.000 kunnen zijn. Dit kan een overschatting zijn, en niet alle mensen die na zes maanden nog symptomen hebben (KCE-criteria) zijn even erg getroffen. En ze hebben niet allemaal cognitieve en geheugenproblemen zoals onze architect of onze statisticus. Maar wie durft te beweren dat dit geen probleem is voor de volksgezondheid? En wie gelooft dat het geen invloed heeft op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen? En waarom is er geen Long Covid-register in België, zoals in de meeste andere Europese landen? Geen gegevens, geen probleem.