Maggie De Block dringt aan op een grotere financiële transparantie van de ziekenfondsen. Ze staat er ook op dat ze niet betrokken raken in belangenconflicten. Die vraag werd ook al geuit door de Franstalige liberalen in hun kiescampagne. Bovendien is ze opgenomen in de regeringsverklaring van Michel I.

Bij de ziekenfondsen is enkel tandengeknars te horen, of een oorverdovende stilte.

“Ziekenfondsen mogen niet de exclusieve vertegenwoordigers zijn van de patiënten vermits ze ook zelf zorg leveren, bijvoorbeeld als eigenaars van sommige ziekenhuizen. Bij onderhandelingen is het dan ook moeilijk om te zien welk petje ze dragen: dat van patiëntenvertegenwoordiger of dat van verdediger van hun economische belangen.” Die verklaring liet Maggie De Block noteren in Le Soir. De uitspraak ging in Franstalig België zeker niet onopgemerkt voorbij. Het komt uiterst zelden voor dat een minister van Volksgezondheid zo frontaal de machtige ziekenfondsen aanvalt.

Langs Franstalige kant kon een reactie dan ook niet uitblijven. Jean Hermesse, nationaal secretaris van de christelijke ziekenfondsen, verdedigde dat een resem CM’ers een zitje bekleden in de ziekenhuisadministratie. Deze mandaten zijn onbetaald en “ten gronde is het beter dat deze administratie afgehandeld wordt door ziekenfondsmensen dan door artsen”. Een opmerking die artsen ongetwijfeld zullen waarderen.

Eigenbelang

Jean-Pascal Labille (PS), na een korte passage als minister van overheidsbedrijven nu secretaris-generaal van de Franstalige Socialistische Ziekenfondsen Solidaris, reageerde krachtig: “Spreekt hier de minister van Volksgezondheid of de arts De Block? Het is fout om te zeggen dat we ons eigenbelang laten voorgaan op het algemeen belang in de schoot van het Riziv.”

Volgens Labille “zijn de ziekenfondsen een van de meest gecontroleerde sectoren van het land. Dat is gerechtvaardigd omdat de ziekenfondsen belastinggeld beheren, maar we kunnen niet accepteren dat een minister van Volksgezondheid het voorstelt alsof de ziekenfondsen aan geen enkele vorm van regulering onderworpen zijn.” De topman van Solidaris gaf ook een voorbeeld van het feit dat de ziekenfondsen het algemeen belang verdedigen. “Elk jaar formuleren we voorstellen om de ziekteverzekering te verbeteren. Op ziekenhuisvlak verdedigden we onlangs nog de versterking van de forfaitarisering van de geneesmiddelen en de daghospitalisatie. Dat hebben we ook verkregen. Met als gevolg substantiële besparingen voor de verplichte ziekteverzekering.”

Het pleidooi van De Block om patiëntenplatformen op te nemen in de overlegorganen, wekt verwondering bij Solidaris. “Dat zal vooral een versnippering en dus een verzwakking betekenen van de patiëntenvertegenwoordiging in beslissingsorganen.”

Deontologische code

Wat reacties langs Nederlandstalige kant betreft: de socialistische ziekenfondsen wensten niet te reageren. Marc Justaert (CM) had wel een uitgebreide repliek klaar. Om te beginnen heeft hij helemaal geen moeite met de medevertegenwoordiging van patiëntenorganisaties bij onderhandelingen. “We zijn ‘on speaking terms’ met het Vlaams Patiëntenplatform, met de Vlaamse Kankerliga, met TestAankoop… Hun vertegenwoordiging moet wel ad rem zijn, daar waar ze door hun specificiteit en vanuit hun ervaring een meerwaarde betekenen. Ze kunnen meewerken aan de uitwerking van gezondheidsdoelstellingen bijvoorbeeld. Dat geldt eveneens voor VIP2 (indicatoren) of bij zaken die te maken hebben met patiëntenrechten. Er is zon genoeg voor iedereen”, aldus de CM-voorzitter. “Wel zijn we er geen vragende partij voor dat ze in onze rol treden. Ik ga niet akkoord met de stelling als we mee de ziekteverzekering beheren, we niet compatibel zijn met onze ledenverdediging. Dat is juist wél compatibel.”

Maar ruiken bijvoorbeeld de zitjes in het ziekenhuisbeheer dan niet naar belangenvermenging? “In Vlaanderen beheren we geen enkel ziekenhuis meer. Wel zijn we lid van de raad van bestuur van ziekenhuizen waarin we zitten door onze knowhow. Er bestaan een aantal historische vriendschapsbanden, we zijn nog ‘on speaking terms’ daarmee, meer niet. Maar we beheren geen ziekenhuizen meer. In Wallonië nog een paar, maar daar is ook volop de beweging bezig. In Doornik zijn verschillende ziekenhuizen gefusioneerd, die beweging zet zich voort. Men is ook aan het praten in Namen, Dinant… “

“Anders ligt het bij het apothekenbeheer. We voeren al lang fundamentele gesprekken met de Algemene Pharmaceutische Bond (APB) om alle twistpunten weg te nemen. Vandaag zijn de relaties correct, los van elke zweem van partijdigheid.”

“Nog een ander aspect zijn onze uitleendiensten met een ondersteunende functie in de thuiszorg. Daaromtrent hanteren we in huis een zeer strenge deontologische code. Wie een mandaat heeft bij onderhandelingen in de verplichte ziekteverzekering, kan niet aan het stuur zitten van een medicosociale instelling. Ik cumuleer niets, dat is een punt van eer. De enige cumulatie is die van de Ancienne Belgique. Bij mijn weten is dat geen verzorgingsinstellng. Een strikte code die wordt gecontroleerd door onze interne auditteams.”

Justaert kaatst de bal terug: “Intussen zijn er artsen in raden van beheer of zelfs aan het roer van ziekenhuizen. Daarover zegt men dan niets. Of artsen in raden van beheer van laboratoria klinische biologie. Het woord dichotomie is er wellicht niet veraf. Zijn dat dan geen twee maten en twee gewichten?”

“Misschien hanteren zij ook een deontologische code?”

“Ik hoop het voor hen.”

Tot slot nog even meegeven dat Joeri Staessen (Partena, onafhankelijke ziekenfondsen) ons artikel ‘ziekenfondsen strakker aan de leiband’ (DS 14-16) op zijn Twitterpagina bij zijn favorieten klasseerde.