Giovanni Briganti pleit voor een snelle hervorming van het geneeskundecurriculum als we de trein van de digitale revolutie op medisch vlak niet willen missen.

De afgelopen maanden zijn er nieuwe "augmented" geneeskundeprogramma's ontwikkeld in toonaangevende privéfaculteiten. Zo zal de Faculteit Geneeskunde van de Humanitas Universiteit in Milaan, die elk jaar zowel Europese als Amerikaanse studenten verwelkomt, een tweeledig "medicine-engineering"-programma lanceren om een elitegroep van medisch ingenieurs (ongeveer 50 per jaar) op te leiden.

Om aan dezelfde behoeften aan de andere kant van de Atlantische Oceaan te voldoen, heeft Kaiser Permanente (bekend om zijn enorme netwerk van 38 ziekenhuizen) besloten een nieuwe medische school te starten in Pasadena, Californië. Deze school zal vijf cohorten van artsen gratis opleiden om haar programma te testen, dat al is gevalideerd door de Amerikaanse Commissie voor Medisch Onderwijs.

Het doel van deze twee initiatieven is hetzelfde: artsen opleiden die de nieuwe uitdagingen van de digitale geneeskunde aankunnen.

Wat zijn deze uitdagingen?

Sommige Amerikaanse auteurs definiëren deze evolutie als "Deep Medicine" en ze omvat deze vier belangrijke uitdagingen: gemedicaliseerde kunstmatige intelligentie, precisiegeneeskunde, genoomtherapieën en big data.

In België heeft de "Société pour l'Intelligence Artificielle dans les études de santé" (S4AI) de handschoen opgenomen om deze programma's in te voeren en het leidde zelfs tot een debat in het parlement van de Waalse-Brusselse Federatie: de minister van Hoger Onderwijs argumenteerde dat de wijziging van de curricula onder de verantwoordelijkheid van de medische faculteiten valt volgens het principe van de academische vrijheid.

Innovatie en financiering van het "verbeterde curriculum"

De bal ligt dus bij de universiteiten. Maar waarom is het nodig om de aard van het medisch curriculum aan te passen om, ook in België, een deel van de artsen-ingenieurs op te leiden?

Ten eerste: in België delen de instellingen voor hoger onderwijs een gesloten enveloppe die soms als "verstikkend" is gedefinieerd door de directeurs. Het onderwijs voor iedereen toegankelijk houden betekent ook dat het zeer onwaarschijnlijk is dat men deze nieuwe vaardigheden aan alle artsen kandidaten zal kunnen leren.

Toch is de start van een speciale cursus voor studenten (of de creatie van een alternatieve cursus in de bestaande medische cursus) en een permanente opleiding voor al gekwalificeerde artsen, noodzakelijk. Dat om experts te vormen die in staat zijn om de digitale overgang van AI in de medische wereld te beheren, zowel binnen als buiten ziekenhuizen.

Vorming arts-ingenieur concreet
De eerste drie jaar (van het bachelordiploma) worden sterk herzien met basiswetenschappen "in een polytechnische saus" met inbegrip van wiskundige analyse, computercodering, Bayesiaanse statistiek, algoritmiek, elektrische, mechanische en biomedische technieken. Dit alles in aanvulling op de medische basiswetenschappen (zoals anatomie en fysiologie). Na de bachelorgraad worden klinische vaardigheden vooral in ziekenhuizen geleerd om de kandidaat voor te bereiden op zijn of haar specialisatie.

De plaats van de arts-ingenieur in het ziekenhuis van 2040

Met een meer interdisciplinaire benadering van een Bachelor of Health Sciences (die ik voortdurend claim), kunnen middelen academisch worden gedeeld tussen de faculteiten van wetenschap, techniek en geneeskunde.

Met de (bijna) zekerheid dat AI de dokter niet zal kunnen vervangen, zullen we tegen 2040 twee categorieën van artsen op internationaal niveau hebben: de "deep medicine" arts-ingenieur en de anderen.

Medisch ingenieurs zullen waarschijnlijk de toekomstige medische elite vormen die elk ziekenhuis in zijn gelederen zal willen, wat de "appetijt" van de ziekenhuiswereld voor het tweede categorie kan doen afnemen. Ziekenhuizen die kunnen rekenen op de medewerking van artsen-ingenieurs zullen ten volle gebruik maken van deze "uitgebreide" klinische expertise om een revolutie in de zorgverlening teweeg te brengen. Bovendien zouden deze weinige clinici een "netto veiligheid" vormen voor processen waar AI aan te pas komt; dit zonder de onderzoekskant te vergeten, waar "augmented" artsen sterk bevoordeeld zullen zijn ten opzichte van andere.

Vanuit dit perspectief lijkt het essentieel om laagdrempelige onze eigen toekomstige clinici te kunnen opleiden die de AI-transitie zullen verzorgen. Anders moeten de ziekenhuizen hun toevlucht hiervoor in het buitenland zoeken of hun ambities op dat vlak beperken op een moment dat 5G telegeneeskunde zeer performant kan maken en medisch toerisme zich massaal zal ontplooien in Europa.
Als we zien hoe snel de digitale giganten vorderen, is het hiervoor vijf voor twaalf.