Bij de officiële start van Ziekenhuis aan de Stroom (ZAS) sprak De Specialist met medisch directeur Kristiaan Deckers en vicevoorzitter Etienne Wauters. “We hebben het geluk dat we met steeds grotere associaties werken”, vindt Etienne Wauters. En: “We evolueren naar twee modellen voor onze Spoedgeneeskunde”, analyseert Kristiaan Deckers (foto).

De aanloop naar het huidige ZAS was geen sinecure wegens de trage ontwikkeling van de regelgeving inzake fusies, zodat op een bepaald moment de Antwerpse dirigenten besloten dat het zo niet verder kon en ze zelf ‘de vlucht vooruit’ namen.

Etienne Wauters: “We groeiden, onze artsen verwachtten dat die evolutie zich doorzette, dat diensten elkaar vonden. Stapsgewijs nam het vertrouwen toe, leerden we elkaar kennen en na een aanloop van acht jaar is dit een sluitstuk waarop ik heel fier ben.”

Hield u uw hart niet vast door de interventie van de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA)?

E.W.: “In eerste instantie vonden we het al heel eigenaardig dat men ons beschouwde als een normale economische activiteit, daar waar de overheid zelf signalen gaf dat we moesten samenwerken. De vroegere concurrentie tussen ziekenhuizen is voor een goed stuk voorbij. Je kunt niet in concurrentie gaan met elkaar op basis van openbare middelen die je worden toegekend.”

Moet er niet wat competitie blijven, wat door de steeds groter wordende netwerken wordt afgezwakt?

E.W.: “Ja, maar de BMA was vooral bang dat we prijzen zouden laten ‘swingen’ en we hebben garanties geboden dat dat niet zou gebeuren. Daarover zijn afspraken gemaakt met de artsen.”

Kristiaan Deckers: “Heel storend was dat we op een bepaald moment de indruk hadden dat ze het principe van meer efficiënt gebruik van middelen en werken op kwaliteit, niet genegen waren. De verwachting is dat het principe van laagvariabele zorg uitgebreid zal worden via een bundled payment systeem. Dat staat hoog op de agenda en is realistisch bekeken op relatief korte termijn haalbaar. De hele financieringshervorming is immers een titanenwerk dat nog minstens tien tot 15 jaar zal kosten.”

Artsen vrezen dat ze bij die fusie- en netwerkbeweging een speelbal zullen worden tussen ziekenhuizen en campussen.

E.W.: “We kozen duidelijk voor co-governance, we willen dit samen met de artsen uitbouwen in de algemene regeling. In overleg met de artsen willen we groeien. Artsen zijn de motor van je ziekenhuis, je moet hen absoluut mee hebben. Daarmee staat of valt het succes van je ziekenhuis. In die context sluiten we nu contracten af met ZAS-artsen, ook al bestaan onze ziekenhuizen uit verschillende campussen.“

K.D.: “Als we spreken over zorgoptimalisatie, betekent dat dat we de teams die actief zijn op verschillende campussen, zullen samenbrengen. Dus moet je niet alleen artsen, maar ook verpleegkundigen, op verschillende campussen moet kunnen inzetten. Wel is er een absolute grens aan wat mensen kunnen tolereren. Het is moeilijk om aan een arts te vragen om actief te zijn op meer dan twee, laat staan meer dan drie campussen.”

E.W.: “We hebben het geluk dat we met steeds grotere associaties werken. Met GZA hadden we bij de fusie in 2009 al de ervaring om met campusoverschrijdende trajecten te werken. Iedereen is geleidelijk zo mee gaan denken en dat vergemakkelijkt de zaken nu.”

Wat met jullie eengemaakte Elektronisch Patiëntendossier (EPD), uw stokpaardje?

K.D.: (lacht) “De situatie verbetert langzaam. We waren verwend: we hadden een product dat bijna op maat voor ons gemaakt was. Daar was 20 jaar aan gewerkt. Na deze nieuwe innovatie belanden we in een fase waarbij zich terug wat ondernemerschap manifesteert om dingen te verbeteren bij het EPD-gebruik. Wel hebben we het gevoel dat er nog meer uit te halen moet zijn. Maar de bijna viscerale afkeer tijdens de eerste maanden is nu wel zo goed als verdwenen.”

“Pluspunten van dit eengemaakte EPD zijn betere nieuwe studies omdat we over meer data beschikken(cardiologie bijvoorbeeld), maar er is meer: de klassieke klinische trial verliest terrein om plaats te maken voor echt real data events met toegevoegde complexiteit waarbij aandacht gaat naar de kwaliteit van die data. Daar heb je een heel ander soort profiel medewerkers voor nodig.”

“Het belang van data bij ziekenhuisfinanciering groeit ook. We werken tevens op data-exchange via gestandaardiseerde uitwisselingsstalen. Anderzijds passen we op die data ook AI toe, om zo de zorgkwaliteit en -toegankelijkheid te verbeteren. Concreet loopt een project waarbij we AI vragen om verslagen en protocollen te ‘vertalen’ in voor leken goed begrijpbare taal. Dat om de patiëntparticipatie op te schroeven.”

“We bekijken daarnaast wat we kunnen doen voor mensen met een vierde-wereldstatuut. Zo zien we voor verloskunde geregeld patiënten opduiken zonder huisarts. Ze zijn opgevist door Dokters van de Wereld. Ze worstelen met communicatieproblemen omdat ze geen Nederlands spreken. Ineens verschijnen die wel op Spoed om te bevallen. Onze verloskundigen moeten via ontsloten data antecedenten kennen. Op Spoedgevallen komt een tsunami van dergelijke multiculturele patiënten af, die vaak niet eens het concept van huisarts kennen. Met inzet van data kunnen we zorg zo toch beter plannen.”

Hoe evolueert jullie ZAS-ziekenhuis in relatie tot de huisartsen?

K.D.: “De klassieke band huisarts-specialist zal niet veranderen. Meer en meer vloeien huisartsen, eerste lijn en ziekenhuizen in elkaar. Denk aan de wachtposten die op ziekenhuiscampussen (verplicht) worden uitgebouwd. Minder dan vroeger willen huisartsen deze patiënten naar zich toetrekken omdat ze zelf al overbevraagd zijn.”

“Jonge huisartsen oriënteren zich meer en meer op preventieve geneeskunde. Dat is zeker belangrijk. Maar dat betekent ook dat diagnostiek en curatieve geneeskunde meer naar ons wordt doorgeschoven. We moeten ons daarop richten door onze Spoedgevallen op te splitsen waarbij één deel meer met eerstelijnsgeneeskunde bezig is, eventueel in nauwe samenwerking met een huisartsenwachtpost, en een ander deel dat meer richting ziekenhuis trieert. Die modellen bekijken we nader.”

> "We trokken de artsen over de streep in twee trappen"