Wat is er aan van de verankering van geïntegreerde zorg zoals minister Vandenbroucke die enkele dagen geleden triomfantelijk verkondigde na de bijeenkomst van het Verzekeringscomité? Enig cijferwerk leert ons dat de berg eerder een muis heeft gebaard.

Vandaag zouden er in de 12 proefprojecten 21.955 chronische patiënten ingesloten zijn, of gemiddeld omgerekend 1.830 per pilootproject. Op een totale Belgische populatie van circa 11,5 miljoen Belgen gaat het dus om 0,19 % geïncludeerde chronische patiënten en ook afgezet tegen het totaal aantal chronische patiënten kom je niet aan 1%. Ons land telt er immers ruim 3 miljoen, wat we kunnen afleiden uit gegevens van Sciensano zelf: in 2018 meldde 29% van de Belgische bevolking van 15 jaar en ouder dat ze aan minstens één chronische ziekte leden. Het globale percentage van 29% chronische patiënten neemt aanzienlijk toe met de leeftijd en stijgt van 14% voor mensen van 15-24 jaar tot 44% voor mensen van 75 jaar of ouder.

Conclusie: het aantal chronische patiënten in de 12 pilootprojecten is miniem in vergelijking met het totaalaantal chronische patiënten.

Kostprijs

Verder rekenwerk leert ook heel wat over de kostprijs van de 12 proefprojecten.  De prijs verschilt onderling sterk, en vooral: deze proefprojecten zijn allesbehalve goedkoop en zullen dat zeker ook niet zijn als ze veralgemeend worden. Het volstaat om dan het absoluut aantal ingesloten chronisch zieken af te zetten tegen het absoluut aantal inwoners in de betrokken projectzone (= 100,0). Verder breng je het aantal ingesloten chronisch zieken in procent van het aantal inwoners in de betrokken projectzone in, en de afgeronde kost naar de euro, bedragen tussen begin maart 2018 en eind 2021. Die berekening maakte ook Bvas en is aanleiding tot kritiek (zie tabel).

Tabel proefprojecten gerangschikt volgens kostprijs

Vlaanderen doorgaans goedkoper

De duurste (Boost) is dus 42 keer duurder om grosso mode hetzelfde werk als wat de zuinigste kost (ZZL). Dit alles is gebaseerd op een jaarrapport over 2021. Opvallend is verder dat de meest dure proefprojecten zich in Brussel of beneden de taalgrens bevinden.

Het wekt verwondering dat deze proefprojecten nergens zijn geëvalueerd en men dus helemaal niet weet of en hoe efficiënt ze zijn. Wel valt te lezen dat het personeelsverloop in de equipes aanzienlijk is. Oorspronkelijk was het ook de bedoeling dat deze geïntegreerde zorg efficiëntiewinsten zou opleveren, maar dat werd door de minister zelf in zijn communicatie fijntjes onder de mat geveegd: “Aanvankelijk was het de bedoeling dat deze initiatieven zichzelf zouden financieren door lagere uitgaven en een grotere efficiëntie. Naarmate de evaluaties vorderden, werd het echter duidelijk dat deze projecten financiële ruimte nodig hadden om innoverende initiatieven te kunnen lanceren.”

Waar is de melkkoe?

Het ziet bijgevolg naar uit dat het (aanzienlijk) meer zal kosten, en dan rijst de vraag: heeft minister Vandenbroucke in deze povere tijden een ezeltje schietgeld dat zijn projecten zal spekken? Dokters voelen de bui al hangen en hopen dat hun vrees dat ze hiervoor niet als melkkoe worden gebruikt, geen bewaarheid wordt. Voorlopig is budgettair voor de 12 projecten alvast een bedrag van 8,898 miljoen euro uitgetrokken.

Mensen zouden door de communicatie van de minister de indruk hebben dat zorgverleners afzonderlijk optreden – onder meer door het systeem van prestatiegeneeskunde. Terwijl in een resem enquêtes patiënten meestal zeer tevreden zijn over de verzorging door artsen, verpleegkundigen, thuiszorg. 

De indruk wordt zo wel gewekt dat dit alles sterk ideologisch gekleurd is. Vandaar de vraag of die zogenaamde verankering van de geïntegreerde zorg in België  eerder een dure omweg om de betaling per prestatie te minimaliseren of af te schaffen, zoals de onderhuidse kritiek van de Bvas luidt.

> "Patiënten worden niet beter van dure projecten geïntegreerde zorg" (Bvas)

> "Geïntegreerde zorg verankerd in België" (Vandenbroucke)