Europa wordt geconfronteerd met een alarmerende temperatuurstijging, die leidt tot een toename van het aantal sterfgevallen door hitte. Brussel, dat in het bijzonder te lijden heeft onder het hitte-eilandeffect, ziet zijn volksgezondheid bedreigd door steeds vaker voorkomende hittegolven. De temperaturen liggen er tot 8°C hoger dan in de omliggende landelijke gebieden. Tegen 2100 zou het aantal dagen met gematigde hittestress met 150% kunnen toenemen.

Europa, dat sneller opwarmt dan welk ander continent ook, wordt geconfronteerd met een alarmerende stijging van de temperaturen en van het aantal sterfgevallen door hitte als gevolg van de klimaatverandering. In 2023 werd een recordaantal dagen van extreme hitte geregistreerd. Een recent onderzoek naar 24 Europese steden door Sweco, een toonaangevend Europees adviesbureau voor architectuur en engineering, benadrukt de dringende noodzaak om de gevolgen van hittegolven te beperken en veerkracht op te bouwen door middel van digitale innovatie, op de natuur gebaseerde oplossingen en een efficiënt ontwerp van gebouwen.

Brussel: een zorgwekkende situatie
Van de onderzochte steden onderscheidt Brussel zich door de ernst van de situatie. Door het hitte-eilandeffect zijn de temperaturen in de stad tot 8°C hoger dan in de omliggende landelijke gebieden. Tegen 2100 zou het aantal dagen met gematigde hittestress met 150% kunnen toenemen, of negen extra dagen per jaar. Dit vormt een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid, infrastructuur en hulpbronnen.

Plannen voor klimaatbestendigheid in Brussel
Om deze uitdagingen aan te gaan, heeft Brussel een klimaatbestendigheidsbeleid ontwikkeld dat gebaseerd is op natuurgebaseerde oplossingen, aanpassing van de infrastructuur en stadsplanning. De aanleg en verbetering van groene ruimten staat centraal in deze initiatieven, met projecten zoals 'Réseau Nature' en het stadsbos van Neder-Over-Heembeek om de biodiversiteit te vergroten en voor koele gebieden te zorgen. Diversificatie van boombeplanting wordt ook aangemoedigd door het Air-Climate-Energy Plan om de stedelijke veerkracht te verbeteren. Tegelijkertijd wordt de infrastructuur aangepast door de Duurzame Bouwgids te promoten en gebouwen te renoveren om het zomercomfort te verbeteren.

Kwetsbare groepen beschermen
Séverine Hermand, klimaatbestendigheidsexpert en medeauteur van het rapport, wijst erop: "De klimaatplannen van Europese steden moeten zich meer richten op de bescherming van kwetsbare groepen door de koeling van voorzieningen zoals kleuterscholen en verpleeghuizen te verbeteren. 680 miljard van de EU-begroting is bestemd voor klimaatgerelateerde maatregelen in de periode 2021-2027, dus er is geld beschikbaar. Het is nu tijd voor Europese steden om hun handen uit de mouwen te steken en nieuwe methoden te implementeren om steden te helpen koelen. Het is mogelijk en er is een heel scala aan oplossingen beschikbaar.

Het rapport van Sweco doet een aantal aanbevelingen om de klimaatbestendigheid van Europese steden zoals Brussel te verbeteren. Het is essentieel om de kwetsbaarheid tussen steden beter in kaart te brengen met behulp van digitale oplossingen zoals "digital twins" voor een betere beoordeling en een beter beheer van hitte. Innovatie en co-creatie moeten worden aangemoedigd om oplossingen te ontwerpen op de schaal van gebouwen en buurten, met de nadruk op blauw/groene infrastructuur en aanpassing van de regelgeving voor nieuwe gebouwen. Er is een transparant en op samenwerking gebaseerd bestuur nodig om de samenwerking tussen steden aan te moedigen voor een effectief beheer van hittegolven, waarvoor investeringen in kennis en gezamenlijke planning nodig zijn.
Tot slot is het van cruciaal belang om moderne strategieën in te voeren om kwetsbare bevolkingsgroepen te beschermen tegen extreme hitte en zo de volksgezondheid en meer klimaatgelijkheid te garanderen.

> Lees het rapport (EN)

Lees ook: Vlaanderen werft eerste 'klimaatdokter' aan