Moet het huidige systeem voor de financiering van ziekenhuizen op basis van een gesloten budget worden vervangen door een open budget, waarbij het ziekenhuis een vast bedrag ontvangt voor elke opname die gekoppeld is aan een specifieke pathologie of een APR-DRG? In een rapport beschrijft het KCE de mechanismen die hiervoor in andere landen worden gebruikt. Het heeft ook Belgische experts geraadpleegd over de haalbaarheid en over de beste manier om een open budget te controleren.
In dit rapport stelt het federaal kenniscentrum meteen de diagnose: het huidige duale financieringssysteem (gesloten budget via de begroting van de financiële middelen of BFM en open budget voor de medische diensten) werkt overproductie in de hand, maar ook hoge retrocessies aan artsen, die ze op hun beurt doorrekenen aan patiënten in de vorm van supplementen.
In een forfaitair systeem op basis van een open budget stijgt het budget van elk ziekenhuis in lijn met het aantal opnames. "Als de financiering gebaseerd is op een open budget, is het belangrijk om ook de impact op het nationale ziekenhuisbudget te onderzoeken. In het nieuwe systeem bestaat het risico dat het nationale budget wordt overschreden als er meer opnames zijn dan verwacht. We moeten daarom nadenken over de invoering van mechanismen om het budget onder controle te houden.
3 controlemechanismen
Hoe wordt dit in het buitenland gedaan? De landen die het KCE bestudeerde - Duitsland, Estland, Frankrijk, Hongarije en Italië - passen drie soorten controlemechanismen toe: een strikte budgetlimiet in combinatie met een verlaging van de tarieven (Frankrijk), een volumeplafond (Italië-Lombardije) en tot slot een prijsplafond op basis van het volume van de activiteit (Duitsland, Hongarije en Estland). Deze mechanismen worden op verschillende niveaus toegepast.
- Tariefverlaging: wanneer de nationale budgetlimiet wordt overschreden, wordt het tarief per DRG het volgende jaar (lineair) verlaagd om binnen de budgetlimiet te blijven.
- Volumebeperking: het aantal ziekenhuisopnames is onderworpen aan een vooraf bepaalde limiet. Voor elke opname of behandeling tot deze limiet ontvangen ziekenhuizen het volledige DRG-tarief (100%). Zodra deze limiet is overschreden, worden ze niet meer betaald. Dit systeem maakt het mogelijk om het aantal ziekenhuisopnames tijdens de budgetperiode te beperken.
- Prijsplafonnering op basis van het volume: dit hybride model combineert aspecten van tariefverlaging en volumeplafonnering. Zodra een bepaalde drempel van opnames is bereikt, ontvangen ziekenhuizen een progressief lager vast tarief voor elke bijkomende opname. Voor zorg onder de drempel ontvangen ze het volledige tarief. In dit systeem blijven ziekenhuizen financiering ontvangen wanneer de drempel wordt overschreden, maar het bedrag dat ze ontvangen daalt op een gecontroleerde manier.
“Elk van deze mechanismen kan op verschillende niveaus worden toegepast: nationaal, regionaal, ziekenhuisnetwerk, individueel ziekenhuis of een specialiteit,” zegt het KCE.
Voor- en nadelen
De onderzoekers raadpleegden een aantal Belgische experts over de haalbaarheid van dergelijke controlemechanismen als onderdeel van de overgang naar DRG-gebaseerde opnamefinanciering in België, en over de voorwaarden waaraan zou moeten worden voldaan voordat ze kunnen worden geïmplementeerd.
“Hoewel er een aantal nadelen werden geïdentificeerd voor elk systeem, lijken de geïnterviewde experts in het algemeen voorstander te zijn van het aftoppen van prijzen volgens volume", argumenteert het KCE. "Hun argument is dat dit systeem het mogelijk maakt om het macrobudget onder controle te houden zonder de toegang tot zorg voor patiënten drastisch te beperken. Een systeem van prijsverlagingen zou leiden tot een grotere ontkoppeling tussen tarieven en kosten, terwijl een volumeplafond eerder de toegang tot zorg in gevaar zou brengen."
En het KCE benadrukt dat als de keuze valt op een controlemechanisme zoals een prijsplafonnering op basis van het volume, er aan een aantal randvoorwaarden moet worden voldaan: de volumenorm moet rekening houden met de verwachte zorgbehoeften, er moet een toepassingsgebied (nationaal, regionaal, netwerk, ziekenhuis) worden gedefinieerd, eventuele manipulatie van codering voor financiële doeleinden door ziekenhuizen moet nauwlettend in de gaten worden gehouden en indien nodig worden bestraft, en er moeten voldoende middelen worden voorzien voor gegevensverzameling en -analyse, volumeberekeningen, updates en audits.
> Lees dit rapport
