Governance wordt een stevige uitdaging voor ziekenhuisnetwerken, meent Prof. Lutgart Van den Berghe (executive director Guberna). Ze somt enkele mogelijke valkuilen op.

"Governance is geen doel op zich, maar een middel om dat doel te bereiken. Het komt erop aan om om duidelijke structuren uit te tekenen binnen een netwerk. Daarnaast moet je ook de verschillende bevoegdheden en verantwoordelijkheden transparant omschrijven en communiceren. Idem dito voor de manier waarop hierover verantwoording afgelegd wordt en hoe je daarop toeziet. Een intern reglement of een corporate governance charter kan de bevoegdheden en verantwoordelijkheden op het niveau van het individuele ziekenhuis enerzijds, én op netwerkniveau anderzijds, afbakenen."

Hiërarchie ruimt plaats voor vertrouwen

"Bij netwerkgovernance valt het element ‘hiërarchie’  quasi weg. Belangrijk: bouw een draagvlak van vertrouwen uit om gaandeweg tot een consensusmodel te kunnen komen. In de wijze waarop ziekenhuisnetwerken moeten worden opgebouwd, zal zeker het vertrouwen in de governance-organen op netwerkniveau doorwegen. Vertrouwen, toewijding, legitimiteit zijn allemaal kritische factoren voor een effectief netwerk."

Keuzevraagstukken

"De netwerkstrategie uittekenen betekent ook lastige keuzes maken en de verschillende visies en belangen aligneren. Enkele voorbeelden van dergelijke keuzevraagstukken:

• Welke gespecialiseerde zorgtaken zullen op welke plaats binnen het netwerk uitgevoerd worden?
• Wat is volgens het netwerk zijn sterkste troef?"

Potentiële belangenconflicten

"Binnen een ziekenhuisnetwerk schuilen heel wat potentiële belangenconflicten. Bijvoorbeeld die  tussen de ziekenhuizen onderling of tussen het netwerk en één van de ziekenhuizen:

• Het zal niet evident zijn om dergelijke conflicten op te lossen binnen de raad van bestuur van het netwerk, omdat alle ziekenhuizen hierin ook vertegenwoordigd zijn. Zo bestaat het risico dat de raad van bestuur van het netwerk verwordt tot een soort van parlement, in plaats van een college van ‘peers’ dat via consensus tot weloverwogen beslissingen komt.
• De wet voorziet maar één onafhankelijke bestuurder. De kans is reëel dat deze bestuurder onvoldoende tegengewicht zal kunnen bieden wanneer er sprake is van een belangenconflict, dus bij het samenstellen van de raad van bestuur is het van belang om hierbij stil te staan.

Prof. Van den Berghe maakte haar analyse op een bijeenkomst georganiseerd door risicoadviseur  AON Belgium, waar het topmanagement van diverse ziekenhuizen ervaringen kon uitwisselen. Daarop sprak ook Eric Van Zele van het ziekenhuisnetwerk E17, die we in De Specialist al uitgebreid aan het woord lieten.