Triatleten doen het al lang, maar ook steeds meer recreatieve zwemmers zoeken open water op: de zee, meren, rivieren, kanalen en zo meer. Toch is dat niet zonder gevaar: los van de grotere kans op diarree door het inslikken van vuiligheid, loert het risico op swimming-induced pulmonary edema om de hoek, zo blijkt uit nieuw Belgisch onderzoek.
Een van de auteurs van de studie, dr. Patrik Vankrunkelsven, kreeg eind juni, tijdens een zwemwedstrijd in Wales, zelf met het fenomeen te maken. Reden genoeg om, eenmaal bekomen, de wetenschappelijke literatuur uit te spitten.
SIPE
Plots overlijden tijdens een triatlon is zeer zeldzaam, zo blijkt uit onderzoek uit 2016 – één op 76.000 deelnemers. “Opvallend is dat meer dan 72% overlijdt tijdens de eerste van de drie disciplines, namelijk zwemmen in open water. Eerder werd aangenomen dat deze overlijdens het gevolg waren van een hartstilstand of een hartinfarct, maar postmortemonderzoek wijst uit dat het vaker gaat om longoedeem uitgelokt door het zwemmen, omschreven als ‘swimming-induced pulmonary edema’ (SIPE)”, luidt het.
Verder onderzoek beschrijft de klinische presentatie. Dyspnoe, hoest en sputum treden op in 90% van de gevallen. In meer dan de helft is er ook sprake van hemoptoë. Verder worden vernoemd: schuimend sputum, algemene zwakte, druk op de thorax, duizeligheid en een verminderd bewustzijn.
Risicofactoren zijn de leeftijd, vrouwelijk geslacht, hypertensie, koud water, overhydratatie vóór de wedstrijd, ventrikelhypertrofie, een klein longvolume en het dragen van een wetsuit.
Alarmsignalen kennen
SIPE verdwijnt meestal spontaan wanneer men tijdig uit het water komt: “De toestand normaliseert binnen 24 tot 48 uur. Een eventuele behandeling is vooral ondersteunend en bestaat uit diuretica en zuurstoftherapie.”
Als besluit geven de auteurs een waarschuwing mee aan al wie zich geroepen voelt om het open water in te duiken. “Omdat zwemwedstrijden in open water steeds meer recreanten aantrekken en meer fitte ouderen die sprong wagen, is het belangrijk om de alarmsignalen te kennen en hiervoor te sensibiliseren. Kortademigheid en hoesten zijn redenen om meteen uit het water te komen of hulp te vragen. Wanneer men het zwemmen tijdig staakt, herstelt de toestand zich spontaan.”
Laatste reacties
Dirk Van Renterghem
01 augustus 2024Koud open water (vasoconstrictie) en wetsuits verhogen het thoracaal en pulmonair bloedvolume, idem soms gereduceerde ventriculaire compliance (door bvb hypertensie). Bij SIPE gaat het ook om zware inspanningen, en de gevolgen daarvan op de ademhaling blijven echter vaak onderbelicht. Noodzakelijk zijn er hoge ademminuutvolumes. Eigen aan zwemmen is dat die ingeademde volumes in erg korte inademtijden worden ingenomen enerzijds, anderzijds ook nog tegen externe waterdruk op de thorax… Dat betekent noodzaak voor erg negatieve inspiratoire drukken… Bij hoge negatieve transpulmonale en transcapillaire drukken samen met verhoogd pulmonair bloedvolume is capillaire stress en aanzuigen van oedeem uit de capillairen tot in de alveolen niet verwonderlijk. Ook verhoogde capillaire doorgankelijkheid (aspirine, nsaid, visolie, ?vrouwen) wordt mee verantwoordelijk geacht. 1,4% van de triatleten vielen ooit ten prooi, en 25% van de patienten vertonen nadien recidief.