De zogenoemde Kwaliteitswet uit 2019 maakt het in theorie mogelijk om een chirurgische zwangerschapsafbreking onder sedatie buiten het ziekenhuis uit te voeren. Voorzichtigheid is echter geboden, waarschuwt minister Vandenbroucke, die de aansprakelijkheid van de arts beklemtoont.

Behoort een chirurgische zwangerschapsafbreking onder sedatie in centra buiten het ziekenhuis tot de mogelijkheden? Die vraag stelde kamerlid Karin Jiroflée (Vooruit) in de Kamercomissie Volksgezondheid aan haar partijgenoot en minister Frank Vandenbroucke. Volgens de minister is het mogelijk, maar dient de arts die een dergelijke ingreep uitvoert,  toch de nodige voorzichtigheid in acht te nemen en rekening te houden met mogelijke consequenties.

De Kwaliteitswet uit 2019 scherpte de kwaliteitsomkadering van medische verstrekkingen aan. Voordien was er, op de algemene zorgvuldigheidsplicht na, geen juridisch beletsel om extramuraal zelfs de meest risicovolle behandelingen te stellen.

De kwaliteitswet definieert wat een risicovolle verstrekking is, namelijk “een invasieve chirurgische of medische verstrekking inzake gezondheidszorg met diagnostisch, therapeutisch of esthetisch doel, waarbij een van de volgende zaken van toepassing is: de verstrekking wordt noodzakelijkerwijze uitgevoerd onder algemene anesthesie, locoregionale anesthesie of diepe sedatie; de verstrekking vereist een verlengd medisch of verpleegkundig toezicht van verschillende uren nadat de verstrekking beëindigd is of de verstrekking gebeurt onder lokale anesthesie.” Een chirurgische zwangerschapsafbreking onder sedatie kan volgens Frank Vandenbroucke onder deze definitie vallen.

Strikte voorwaarden

De Kwaliteitswet bepaalt tevens de strikte voorwaarden om sedatie te mogen toepassen, waaronder, afhankelijk van het type anesthesie dat wordt toegepast, de verplichte aanwezigheid van een anesthesioloog. 

Een aantal verstrekkingen moet volgens de wet sowieso in een ziekenhuis worden uitgevoerd. Het gaat daarbij om 

·      verstrekkingen waarbij de patiënt nood heeft aan intensieve zorg, een anesthesioloog, een verpleegkundige en/of instrumenten tijdens de ingreep; 

·      verstrekkingen waarbij er postoperatief nood is aan langdurige parenterale en/of infuustherapie met nood aan toezicht; 

·      verstrekkingen aan patiënten die tot 24 uur na de verstrekking niet over de nodige opvang en/of het noodzakelijke toezicht beschikken terwijl de arts dat wel noodzakelijk acht, gelet op de aard van de gezondheidszorg; 

·      verstrekkingen waarbij een bloedtransfusie nodig is.

Aansprakelijkheid

“Theoretisch is een chirurgische zwangerschapsonderbreking onder sedatie buiten een ziekenhuis mogelijk”, besluit Frank Vandenbroucke. “Veel zal afhangen van de concrete situatie. Het is de verantwoordelijkheid van de arts om telkens weer een karakterisering van de patiënt uit te voeren en een risicoanalyse te maken om na te gaan of de zorg kan gebeuren binnen het correct uitgewerkte medisch kader.”

“Met andere woorden, als er iets misloopt, is het de individuele arts die daarvoor de aansprakelijkheid draagt. Dat moet aanzetten tot grote voorzichtigheid en twee keer nadenken.”