Zijn apotheken nog relevant in 2030? In aanloop naar de Internationale Dag van de Apotheker (25 september) staat Multipharma even stil bij de rol van de apotheker, niet alleen vandaag, maar ook in de nabije toekomst (2030). Welke rol is er voor de apotheker weggelegd in de eerstelijnsgezondheidszorg? Hoe zal het takenpakket van toekomstige apothekers eruitzien? ​Zal medicatie nog in een doosje zitten? En zijn er überhaupt nog apotheken in België in 2030?

Samen met Living Tomorrow en andere belanghebbenden uit de gezondheidszorg heeft de belangrijkste coöperatie in de Belgische apothekerswereld een antwoord proberen te formuleren op deze en andere vragen met betrekking tot het apothekersberoep. Enkele elementen van deze toekomstvisie werden al geïmplementeerd op de gloednieuwe innovatiecampus van Living Tomorrow in Vilvoorde, die vanaf nu toegankelijk is voor het grote publiek.

Eén van de meest opvallende conclusies van deze oefening in toekomstdenken is dat de apotheekgroep – goed voor 243 apotheken in België – een belangrijke evolutie ziet qua apotheekconcept, wat vooral te maken heeft met de veranderende rol van de apotheker zelf. Apothekers evolueren immers steeds meer naar zorgverleners in de eerste lijn. Ook patiënten zien hun apotheker in de eerste plaats als een gezondheidsadviseur. Een logisch gevolg hiervan is dat de apotheek steeds meer een gezondheidscentrum wordt. De meest laagdrempelige plek waar je voor gezondheidsadvies terecht kan.

Officina wordt gezondheidshub
Het apothekersberoep is nu al in volle transitie. Apothekers nemen steeds meer zorgverleningstaken (coördinatie en nazicht van het medicatieschema, opvolging therapietrouw, testing, vaccinatie, screening, …) op zich en dit zal in de toekomst wellicht alleen maar toenemen, aangezien dit ook beantwoordt aan de vraag van patiënten. Die zien de apotheker in de eerste plaats als een gezondheidsadviseur. ​Een logisch gevolg hiervan is dat de apotheek zo veel meer is geworden dan een plaats waar geneesmiddelen afgeleverd worden. De nieuwe rol van de apotheker impliceert dan ook een transformatie van de apotheken zelf, die volop evolueren naar gezondheidscentra, waar de apothekers in samenwerking met andere zorgverleners in de eerstelijnsgezondheidszorg in verschillende confidentiële zones persoonlijk in dialoog gaan met de patiënt. Sinds begin 2022 test Multipharma daarom al een nieuw apotheekconcept uit in de Brusselse gemeente Vorst. De coöperatie wil hier verder op inzetten en heeft daarom ook geïnvesteerd in een samenwerking met de innovatiecampus Living Tomorrow, om toekomstige denkpistes nu al concreter te kunnen uitwerken.

“Medicatieminderen” en nog meer geneesmiddelen op maat van de patiënt
Vaak wordt ervan uitgegaan dat apothekers patiënten aanzetten tot meer medicatiegebruik. Toch is dit niet zo.

Apothekers dragen net - en dit zowel binnen als buiten de apotheekmuren - bij tot het reduceren van het medicatiegebruik. Zo zijn apothekers bijvoorbeeld sinds 1 februari 2023 actief betrokken bij projecten om de afbouw van slaapmedicatie te stimuleren. In de eerste helft van 2023 lieten zo’n 3073 patiënten zich al begeleiden.

Mede door het continu up-to-date te houden van het medicatieschema, is de apotheker in staat om met de patiënt en de andere zorgverleners in gesprek te gaan over de therapie(trouw) en het juiste gebruik van geneesmiddelen.

"Medicatieminderen” is een trend die zich ook in de toekomst verder zal doorzetten. Net zoals het afleveren van medicatie op maat van de patiënt met de daarbij horende gepersonaliseerde farmaceutische zorgverlening. ​

Patiënten kunnen een leven lang rekenen op de toegankelijke zorgverlening van de apotheker
In een context waarbij het huidige gezondheidsmodel onder druk staat en de grijze golf een feit is, is het wellicht een geruststellende gedachte dat de apotheker ook in 2030 één van de meest toegankelijke zorgverleners blijft voor de patiënt. Ongeacht zijn/haar levensfase, ongeacht de locatie waar de patiënt zich bevindt (in de gezondheidshub, in het woonzorgcentrum, thuis): de patiënt kan blijven rekenen op het gezondheidsadvies van de apotheker.

Data-driven multidisciplinariteit
Absolute voorwaarde om dit gezondheidsadvies door de apotheker toegankelijk te houden is wel dat de multidisciplinaire samenwerking met andere zorgverleners in de eerstelijnsgezondheidszorg nog verder uitgebouwd wordt en dat data op een efficiënte manier beheerd en gedeeld worden. ​ De huidige en toekomstige technologie laat ons toe om op continue basis relevante gezondheidsgegevens te capteren.