Het eindrapport doelmatige zorg van het Verzekeringscomité is klaar, met de verankering van enkele principiële wijzigingen: gezondheidsdoelstellingen formuleren voor ongeveer 10 jaar, en die ook geregeld bijwerken. Het gaat om gezondheidsdoelstellingen in brede zin: niet alleen gezondheid, maar ook de zogenaamde quintuple aims (1) en bovendien de duurzaamheid van het systeem. Met meer wetenschappelijke inbreng.

Bij die formulering zijn ook de burgers en zeker de parlementen betrokken.

Adviescommissie

Dat vergt volgens het rapport binnen de overlegstructuur van het Riziv nieuwe taken die tot een op te richten adviescommissie zouden behoren: de Commissie voor de evaluatie van de doelstellingen van de gezondheidszorg. Met daarin een belangrijke wetenschappelijke inbreng. De bestaande commissies zouden volgens het voorstel worden uitgebreid en nieuwe taken krijgen.

In eerste instantie wordt de bestaande Riziv-structuur behouden met de sterke punten. Op langere termijn kan echter worden gestreefd naar een vereenvoudiging van deze structuur, waarbij de adviserende en evaluerende functies worden samengebracht in een soort Wetenschappelijke Raad en de politieke functies eveneens worden gehergroepeerd, luidt het. Daarop gaat het rapport evenwel niet verder in.

Wel op meer geïntegreerde zorg, die "de ontwikkeling vergt van meer transversale mechanismen":

• met bijvoorbeeld een aparte financieringsstroom voor transversale projecten, met de verdere ontwikkeling van de Transversale overeenkomstencommissie voor transversale akkoorden en de oprichting van een nieuwe Adviescommissie voor de evaluatie van de gezondheidszorgdoelstellingen;
• door incentives te creëren (met inbegrip van startkapitaal) voor bestaande commissies om bottom-up transversale projecten op te zetten. Bovendien zou een deel van de middelen die door de efficiëntie-initiatieven wordt gegenereerd, worden overgeheveld naar de transversale begrotingslijn, terwijl in de afzonderlijke sectoren voldoende stimulansen zouden blijven bestaan;
• met een  brede oproep aan alle externe actoren en belanghebbenden om projecten in te dienen (zoals vorig jaar), maar beter gericht door de geformuleerde doelstellingen.

En om zo finaal over te gaan naar een meerjarenplanning meldt het rapport al enkele concrete voorstellen:

• Een verantwoorde manier om met over- en onderschrijdingen van gedeeltelijke begrotingsdoelstellingen om te gaan;
• Nieuwe taken voor de Commissie begrotingscontrole;
• De oprichting van een Gemeenschappelijke Technische Prospectieecel (waarvan het Riziv en het Federaal Planbureau deel uitmaken) om de langetermijnprognoses te coördineren en de wetenschappelijke elementen te verzamelen die nodig zijn voor de raming ex ante en de evaluatie ex post van specifieke initiatieven.

Terug naar begroting pre-Covid

De huidige Covid-19 pandemie is een moeilijk moment om deze hervorming door te voeren, vooral wegens de enorme onzekerheid over de toekomstige uitgaven. Het principe van interdepartementale voorschotten voor extreme noodsituaties werkte goed de afgelopen jaren, maar nu moet geleidelijk worden overgeschakeld op een systeem waarbij de Covid-19-uitgaven in de reguliere begroting voor gezondheidszorg worden opgenomen. Daartoe moet de begroting uiteraard naar omhoog. De begroting  2023 kan een testcase zijn om deze integratie zo goed mogelijk te bewerkstelligen.

Concrete initiatieven moeten uiteraard voortvloeien uit de doelstellingen. Het rapport reikt voorbeelden aan voor drie concrete gebieden.

Voor de geestelijke gezondheidszorg bijvoorbeeld vallen veel van de gewenste interventies buiten het domein van de gezondheidszorg, maar toch worden al enkele beleidsmaatregelen voor de gezondheidszorg geformuleerd. Er moet een samenhangend pakket komen. Voor de invoering van geïntegreerde en doelgerichte zorg staan ook nog verschillende opties open, maar het rapport beschrijft er twee concreet: die kunnen op korte termijn. Ook wordt een gedetailleerd voorstel voor de invoering van een geïntegreerd en doelgericht interprofessioneel elektronisch dossier geformuleerd.

Idem dito om de betaalbaarheid (zorgtoegankelijkheid) te verbeteren. Dat hangt samen met de supplementenhervorming en de conventionering.  Men denkt ook aan de uitbreiding van de verplichte verzekeringsdekking voor tandheelkundige, optische en audiologische zorg, gekoppeld aan prijsregulering en kwaliteitscontrole. Tegelijkertijd geeft men toe dat men voor veel van deze voorstellen niet beschikt over de nodige informatie om de concrete gevolgen ervan te beoordelen. 'Meer specifiek voor het probleem van de toegankelijkheid stellen wij daarom de oprichting voor van een observatorium voor de patiëntenkosten."

Dit alles vergt nieuwe wetgeving en extra middelen (voor een gezamenlijke technische prospectiecel).

Meer belangrijke structurele veranderingen in de organisatie van de gezondheidszorg (bv. ziekenhuisfinanciering, nomenclatuur, supplementen) en in de institutionele structuur (verdeling van bevoegdheden tussen federale en gefedereerde entiteiten) komen in het verslag niet aan bod.

Regelmatig evalueren

Wel suggereert het rapport om regelmatig op wetenschappelijke wijze de ontwikkeling van het proces naar een meerjarenbegroting op basis van gezondheidsdoelstellingen te evalueren. "Als de door ons voorgestelde Commissie voor de evaluatie van de gezondheidszorgdoelstellingen een sterke wetenschappelijke component heeft en voldoende onafhankelijk kan functioneren, is zij de aangewezen instantie om deze evaluatie uit te voeren. Zolang een dergelijke onafhankelijke Commissie met een duidelijke wetenschappelijke deskundigheid niet bestaat, moet een tussenoplossing worden uitgewerkt", klinkt het tot slot.

(1)   Quintuple aims: zorg verbeteren, zorgtoestand verbeteren, zorg zorgverlener, realiseren van meer waarde, sociale rechtvaardigheid.