Naar aanleiding van een artikel dat gisteren verscheen in de Tijd, getiteld "Vandenbroucke legt tarieven radiologie en ziekenhuislabo aan banden" reageert de Belgische Vereniging van Radiologie (BVR) met een brief op het negatieve beeld van radiologen dat vaak in de media en politieke wereld wordt geschetst. Ook Bvas reageerde hierop al.

De BVR denkt naar eigen zeggen al jaren constructief mee aan de correcte uitbouw van een performante radiologische zorg. Ze gaat daarbij in op een van de belangrijkste werven die momenteel alle artsen van ons land aanbelangt: de nomenclatuurhervorming. 

In Fase 1 van de nomenclatuurhervorming paste de BVR de vaak verouderde lijst van onderzoeken: "Obsolete onderzoeken werden verwijderd, nieuwe onderzoeken werden toegevoegd en dubbelzinnige of onlogische nomenclatuurcodes werden aangepast."

Fase 2 die nu loopt, zal in 2.2 de radiologische praktijkkosten bepalen (overigens niet exclusief voor de radiologie alleen, maar ook voor alle andere specialismen). De BVR betreurt dan ook dat "ondanks de constructieve houding van de Belgische radiologen in al deze dossiers, zij om de haverklap geconfronteerd  worden met zeer negatieve uitspraken over en framing van de beroepsgroep, zowel in de politiek als in de media, zoals gisteren nog in De Tijd."

Grijsgedraaide percepties

Telkens komt het er volgens de BVR op neer dat de radiologen weggezet worden als overbetaalde (“betaalbare scans in elk ziekenhuis”, “Minister legt tarieven radiologie aan banden”), roekeloze (“ons land voert tot 50% meer scans uit dan het Europese gemiddelde, vaak om lucratieve redenen” en “er worden veel te veel mensen onder een CTscanner gelegd”, “ook als dat niet nodig is”) en gevaarlijke ronselaars van argeloze patiënten (“niet gezond voor de patiënt, wel integendeel, te veel straling schaadt de gezondheid”). Een praktijk die de BVR bestempelt als 'grijsgedraaide percepties'.

Waarop de vereniging enkele statements weerlegt. "Zo is het pertinent onjuist dat België een “outlier” is in de Europese statistieken qua consumptie van CT en MRI, zeker in vergelijking met andere West-Europese landen, zoals onder meer Frankrijk en Duitsland (OESO-cijfers)." En uiteraard ontkracht de BVR de vastgeroeste mening dat het radiologen zijn die beslissen over wie onder de scanner terechtkomlt: dat zijn de  voorschrijvende artsen. "Niet zelden ondervinden radiologen zelfs problemen als ze weigeren een door een huisarts of specialist voorgeschreven onderzoek uit te voeren."

Beledigend

Wat nu precies "onnodige onderzoeken" zijn? De radiologen spreken liever over “niet-gejustifieerde” onderzoeken, of die onderzoeken die niet stroken met de richtlijnen voor het goed gebruik van medische beeldvorming, hier te bekijken. Probleem: deze richtlijnen werden in ons land nog op geen enkele wijze gekwantificeerd (bvb. met een systeem van beslissingsondersteuning). "Het framen van de radiologen als promotoren van zo veel mogelijk “onnodige” onderzoeken is dan ook op niets gebaseerd en een regelrechte belediging voor de vele honderden radiologen die zich dagelijks inzetten voor een optimale radiologische zorg", klinkt het ferm. Overigens is een CTscanner anno 2023 absoluut niet het “stralenkanon” dat men er altijd van schijnt te willen maken, er is al een hele weg afgelegd inzake dosisreductie.

Er volgt nog een opsomming van een hele resem inspanningen die de beroepsgroep al leverde tegen dit soort hardnekkige percepties, zoals net de pogingen om zo snel mogelijk tot de implementatie van beslissingsondersteuning (“clinical decision support”) te komen. Het project liep onder meer door de pandemie vertraging op, maar kwam onlangs weer op kruissnelheid. Ook de recente campagne “Geen scan zonder plan” en de ontwikkeling een “nationale PACS” waarmee radiologische beelden overal kunnen worden bekeken en onnodiger herhaalonderzoeken ingeperkt worden, zijn daar voorbeelden van.

De BVR bracht recent ook een advies uit om centra die zich mogelijkerwijs toch aan “overconsumptie” zouden bezondigen ter verantwoording te roepen, gebaseerd op het identificeren van statistische “outliers” in vergelijking met alle andere radiologiediensten van het land. 

Hoeksteen

We mogen evenwel niet vergeten dat medische beeldvorming de hoeksteen is van de moderne geneeskunde en zo vele levens redde of de overlevingskansen na diagnose van veel voorkomende kankers deed toenemen, heet het. Ook voor de cardiovasculaire pathologie, trauma- en spoedgevallengeneeskunde, enz. bewijst de radiologie dagelijks haar nut. "Deze technologische evoluties komen echter niet zonder kostenplaatje, wat helaas vaak vergeten wordt."

Samenvattend onderschrijft de BVR dat “onnodige” onderzoeken aan de vraagzijde weggefilterd moeten worden, maar blijft ze tegelijk hameren op het vrijwaren van een voldoende groot aanbod, met vlotte toegankelijkheid en correcte financiering. Komlt dat op de helling te staan, bijvoorbeeld door het viseren van de CT en MRI, dan zien de radiologen zich verplicht om breed te waarschuwen voor de verregaande gevolgen daarvan, waaronder de beperking van de toegankelijkheid van onze nochtans uitstekende radiologische zorg.