Nederlandse specialistenvakgroepen besloten onlangs om niet zomaar alle verwijzingen van huisartsen nog te aanvaarden. Ook de noodzaak van sommige operaties wordt met een kritisch oog bekeken. De reden is niet ver te zoeken: de capaciteitskrapte. Zo komt ook de zorgtoegankelijkheid onder druk, en dit is nog maar het begin. België kan het ook overkomen, België kan het ook overkomen, al is het voluntarisme bij onze artsen toch een stuk groter, luidt het.

In Nederland spreekt men ronduit van het 'zorginfarct'. NRC bericht al van een Tilburgs ziekenhuis dat niet alle huisartsverwijzingen automatisch accepteert. Het citeert Bart Berden, bestuurder van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. "Bij de vulkaanuitbarsting bij Pompeii zijn resten teruggevonden van mensen die in hun verbazing waren blijven stilstaan. Kijkend naar de Vesuvius. Zo van: dat kan ons niet overkomen. Het is hetzelfde mechanisme als nu, met het zorginfarct." Het Tilburgse ziekenhuis probeert te voorkomen dat het wordt overspoeld door patiënten. Het risico van die verhoogde zorgdrempel is wel dat de wachtlijsten weer wat aanzwellen. Maar voorlopig lijkt eerder het omgekeerde te gebeuren om dat in eerste instantie 'overbodige' patiënten van de spoedwachtlijst verdwijnen, simpelweg omdat het niet om spoedgevallen gaat.

Men probeert op allerlei manieren om de efficiëntie te verhogen in een poging om de druk te counteren. NKO-artsen bijvoorbeeld die geen patiënten meer zien met snurkklachten. Of cardiologen die de follow-up na een operatie tot een minimum trachten te beperken, met alle aansprakelijkheidsrisico's vandien. Dergelijke initiatieven komen de relatie met de patiënt uiteraard niet ten goede.

Reumatologen gingen al zo ver dat ze - voor wat ze als onnodige doorverwijzingen van de huisartsen bestempelen - systematisch tijd vrijmaken om in dergelijke gevallen de huisarts in kwestie gratis te adviseren. Het helpt om de druk te verlichten en dat telt vandaag.

Het doet denken aan het onderzoek van dr. Stefan Morreel (UA) dat we recent beschreven. Door zijn triagesysteem op de Spoed, liep de druk er lichtjes terug.

Huisartsen kunnen in Nederland sinds kort ook eerst een 'digitaal adviesconsult' bij de specialist vragen alvorens door te verwijzen, wat de wachtlijsten zes tot acht weken deed slinken. Maar niet overal is dit zaligmakend: oogartsen, die zich tot voor kort sterk maakten dat hun wachtlijsten kort bleven, constateren nu een 'dijkbreuk': de vergrijzing doet de vraag exponentieel stijgen en daartegen is geen kruid gewassen.

België

Gaan we in België hiervoor de richting uit van Nederland ?

"Het Belgisch voluntarisme van artsen blijft toch heel groot", valt te horen. "Veel zal ook afhangen van de herijking van de nomenclatuur. Ook in universitaire ziekenhuizen wordt heel hard gewerkt, maar als de huisarts belt is het daar soms toch wat langer wachten", aldus een insider. "Wie sowieso een vast inkomen heeft, zal sneller geneigd zijn om zich af te vragen waarom hij nog tot 20u zou moeten werken als hij ook al kan stoppen om 18u. Het systeem op zich zal toch nog altijd op honoraria en zelfstandige basis gestoeld zijn."