Dr. Fanny Nerinckx, oogarts en netvlieschirurg in het UZ Gent, en haar team, behandelden voor het eerst in België een patiënt met een erfelijke oogziekte met een implantaat op het netvlies, ook wel bekend als bionisch oog. De patiënt kan na jaren blindheid opnieuw patronen waarnemen. Ze onderscheidt nu vormen zoals ramen en deuren, en het silhouet van mensen.

Retinitis pigmentosa (RP) is een zeldzame erfelijke oogaandoening die voorkomt bij 1 op 3.000 Belgen. Dr. Nerinckx licht toe: “Hierbij degenereren lichtgevoelige cellen aan de binnenkant van het oog. Het zicht gaat stilaan achteruit tot uiteindelijk vaak volledige blindheid volgt. Een behandeling of ingreep in een vergevorderd stadium van de ziekte was tot voor kort niet mogelijk in België.”

Maar nu is er dus een oplossing en wel via Argus II, een nieuwe kunstmatige manier van zien. Dat implantaat of bionisch oog is ontwikkeld door Second Sight Medical Products, een start-up die gespecialiseerd is in medische apparaten die blindheid bestrijden. De behandeling herstelt niet het normale zicht, maar vervangt gedeeltelijk de functie van het netvlies door een systeem met minicamera, zakcomputer en implantaat. Dit systeem laat de patiënt zien op een kunstmatige manier.

Bril met minicamera

De persoon draagt een bril met een minicamera in het midden van het montuur. De camera zendt de beelden naar een kleine draagbare computer. De computer vertaalt de beelden en zendt ze via een antenne op de bril naar het implantaat op het netvlies. Het implantaat werkt zoals de afgestorven lichtgevoelige cellen en stimuleert via 60 electroden de nog intacte zenuwcellen van het netvlies. De zenuwcellen sturen het signaal via de oogzenuw naar de hersenen waar zich dan uiteindelijk het beeld vormt.

Voor de persoon lijkt het alsof hij/zij opnieuw beelden of vormen kan waarnemen. Ook de patiënt in het UZ Gent kan op deze kunstmatige manier opnieuw zien wat er zich voor haar afspeelt.

Voor de toepassing van Argus II is het cruciaal dat de patiënt ooit kon zien. “Na een succesvolle operatie in januari is het nu belangrijk dat de patiënt een intense revalidatie krijgt,” licht dr. Nerinckx toe. “Tijdens de revalidatie in het UZ Gent leert de patiënt de beelden van de camera interpreteren en koppelen aan beelden die ze ooit al heeft gezien. Je kan het vergelijken met het leren van een nieuwe taal, maar dan met beelden. De eerste resultaten van de behandeling zijn positief. De patiënt is goed hersteld en kan stap voor stap beter waarnemen.”

Betere levenskwaliteit

“Sommige personen kunnen opnieuw de was sorteren en grote letters lezen,” vult dr. Nerinckx aan. “De levenskwaliteit van deze vrouw gaat er sterk op vooruit.”

Meer dan 250 personen in landen zoals Italië, VK, Duitsland, Frankrijk en VS gingen de patiënt in het UZ Gent al voor. De dienst oogheelkunde van het UZ Gent is als referentiecentrum voor zeldzame oogziekten, netvlieschirurgie en visuele revalidatie de eerste dienst die het Argus II systeem implanteerde in België.