Een pleidooi voor senior leermeesterschap  op de studiedag over burn-out, georganiseerd door de Medical Women’s Association of Belgium. Zijn visie.

We beseffen als Doctors4Doctors dat we zelf de burn-outkraan niet kunnen dichtdraaien, en dat we zullen blijven dweilen, symptomatisch. Toch verzamelen we naast de geboden hulp ook onze cijfers, en we zien - en dat is hallucinant - dat de instroom van aanmeldingen exponentieel stijgt.

De cijfers bijhouden en alarmsymptomen opvangen in het veld, om dan hiermee gezondheids-economonen woord en ruimte te geven voor wat er op het spel staat en welke prioritaire keuze’s zich komen aandienen, is een nog belangrijker rol voor ons als autonome organisatie.

De cultuur-omslag is een feit. Collega’s, zeker ook ASO’s, vinden de weg. We werken in vertrouwen, anoniem en laagdrempelig voor artsen die voelen dat ze in het rood komen. We hopen hiermee  op onze volgende studiedag (1) de kostprijs in kaart te brengen van ons menselijk kapitaal, onze “human resources”.

Als België bekend staat om zijn mentaal kapitaal en zijn hoge opleidingsgraad, dan is er nu, op grote schaal, miljoenenroofbouw aan de gang. En dit van wat ons het meest dierbaar is: onze toekomst, onze jeugd. Dit willen we een stem geven.
Meer kunnen we niet. Want we doen alles als vrijwilliger.

Verder is het zéér moeilijk als arts met een extended function, om én te branden te blussen en voldoende afstand te nemen om te reflecteren wat er dan precies de oorzaken van zijn die doen opbranden. Meer dan ooit hebben we filosofen nodig om vanuit een meta-positie te kijken naar ons gezondheidszorgsysteem.

De filosofie van Burn-out  “Lineair in conflict met circulair”

Want we zitten opgezadeld met een systeemfout in onze groei-economie.

Het onlangs verschenen boekje, de “filosofie van Burn-out” van Prof Pascal Chabot legt dat helder uit. Onze techno-digitale AI-gestuurde economie is alleen bezig met versnellen. Territorium of marktaandeel, daar gaat het om.

De taal van dit verhaal  spreekt woorden als efficiëntie, transparantie, controle.
Het verhaal van deze VUCA-wereld (volatiel, uncertain, complex, ambigu)

is dat een co-robot samen met jou het werk beter, sneller doet. En meer geld kan opbrengen. Dit verhaal gebruikt bedrijfstaal, spreekt over “klant” en is “product”-gericht. Als zij spreekt moet je de woorden samenwerken en klantvriendelijkheid altijd interpreteren in kostenbesparing en klantenbinding.

Een radioloog vertelde me: “Vroeger deden we twee MRI-scans per uur, nu doen we er vijf. Dus moet ik ’s middags 20 verslagen maken, en vroeger 4. Zo schiet de opleidingstijd er bij in.“

Een plastisch chirurg: “Ik kan als plastisch én vrouwelijk chirurg, met enkele tussenpauzes en met volle energie, 30 uren doorwerken, met plezier en zinvol. Maar aan e-health - vooral als dat niet performant werkt - verlies ik veel energie. daar wil ik mijn gezin niet de prijs voor laten betalen.”

Onze feminiene kant, werken in verbinding, komt in het gedrang

Onze beroepen zijn in wezen niet lineair maar circulair: we staan er elke dag, met volle goesting, en in verbinding met ons team en onze patiënten. Je beroepseer drijft je. Dit is de taal over waarden en over wie we als mens willen zijn en je drukt dat niet zo gemakkelijk uit in cijfers. Maar je kan dat wél als rolmodel  én als grondhouding meegeven als leermeester.

Het gaat over vertrouwen, over samenwerken “in verbinding”, over communicatie én contact maken. En samen een verschil maken.

Je kunt in de opleiding niet alles “downloaden van internet”. De verbinding die je hebt met je team en de “Medi-sfeer” (what’s in a word!) waarin je werkt, zijn je grootste hulpbronnen om toegewijd te zijn en waar nodig over je grens te gaan.
Hierin geen erkenning of waardering krijgen maakt ons eenzame beroep nog eenzamer. Dat is het suïciderisico bij artsen.

Dat is de pijn van senior-artsen die ik zie opbranden in - veelal universitaire -  ziekenhuizen, waar opleiding de volle aandacht dient te krijgen. Te weinig tijd voor het leermeesterschap. Dat zie je ook in de documentaire “Burning-out” waar de  ogen van de chirurg blinken als hij een jonge assistente begeleidt bij een endoscopische ingreep.

Hoe graag senior-artsen leermeesters zijn, maar er geen tijd meer voor hebben, of  er mogelijk niet voor gehonoreerd worden, of erger,dat zij opgeslorpt worden in hun VUCA-“managerfunctie”. Tijd voor reflectie, tijd om soms de pijn die te groot is om alleen te dragen,te kunnen delen. Is daar geld voor?

(1)   noteer alvast de datum, 12 oktober 2019, studiedag samen met Prof. Annemans.