"De urgentiegeneeskunde is historisch gezien wellicht de oudst bekende vorm van geneeskunde, vanwege de natuurlijke zoektocht naar een gepaste oplossing voor acute manifestaties en ongemakken van allerhande aandoeningen. Het is dan ook merkwaardig dat uitgerekend deze situatiespecifieke tak van de geneeskunde zich bijna als laatste tot een apart specialisme heeft ontwikkeld in de wereld en in ons land, terwijl dat voor alle orgaanspecifieke en ondersteunende disciplines al lang het geval was."

"De praktische noodzaak hiervan kwam voort uit het besef dat het, in een context van steeds verdere subspecialisatie, onmogelijk werd om op elke spoedgevallendienst 24/7 alle disciplines permanent aanwezig te hebben om een willekeurige patiënt met een acuut ziekteprobleem op te vangen. Het woord ‘acuut’ dekt een lading die gaat van een plots opgetreden bijzonder hinderlijke kwaal tot een onmiddellijk levensbedreigende toestand."

Zwaar beroep

"De uitgebreidheid van de kennis en kunde die nodig zijn om een dergelijke breedschalige medische verantwoordelijkheid te kunnen opnemen, heeft ertoe geleid dat de volledige opleiding tot urgentist, de langste (6 jaar), meest gevarieerde en zwaarste opleiding is geworden van alle specialismen. Dat een dergelijk traject de meest gemotiveerde afgestudeerde artsen allerminst afschrikt, bewijst het talrijke aantal kandidaten dat zich jaarlijks voor dit unieke specialisme aandient. De zware mentale en fysieke eisen die een dergelijke job stelt, dwingen helaas wel veel mensen om zich en cours de route te heroriënteren. Het zou dan ook niet meer dan normaal zijn dat het beroep van specialist in de urgentiegeneeskunde wordt opgenomen op de lijst van zware beroepen."

"Een bijkomend gunstig effect van de ontwikkeling van de urgentiegeneeskunde op de volksgezondheid is het feit dat hooggespecialiseerde acute zorg op elk moment van de dag zeer dicht bij de patiënt en de plaats van de ramp wordt gebracht, zonder dat deze eerst naar het ziekenhuis moet worden overgebracht. De MUG’s zijn niet meer uit het straatbeeld weg te denken en de bevolking eist terecht dat zij in ons land op deze vorm van geneeskunde een beroep kan doen. Ondanks de vele pogingen om oproepen te filteren, zullen er eeuwig post-hoc discussies zijn over de vraag of de inzet van deze middelen verantwoord was of niet. Dat zijn discussies die in één adem gevoerd kunnen worden met de vraag of een patiënt voor elke gezondheidsklacht wel überhaupt een arts nodig heeft. In het geval van de inzet van MUG’s kan een foute inschatting wel zeer snel dramatische gevolgen hebben."

"De spoedartsen zullen hier alleszins niet rijker van worden: een vast honorarium van 62 of 95 euro om bij dag, nacht en ontij -soms met gevaar voor eigen leven- een mensenleven te gaan redden in meestal moeilijke omstandigheden, ongeacht de duur van de interventie, en dit dan ook nog eens inclusief de begeleiding naar het ziekenhuis, is een schrijnend voorbeeld van ongelijkheid in de Riziv-regelgeving en een vergoeding waar de meeste artsen voor zouden passen. De slotenmaker die soms nodig is om een gebouw binnen te geraken tijdens een interventie is meestal de best betaalde van het gezelschap."

Organisatietalent bij stress

"Zoals dat ook in andere medische beroepen gebeurt, zullen veranderende behoeften bepaalde vaardigheden binnen de bestaande disciplines accentueren. De belangrijkste vaardigheid van de specialist in de urgentiegeneeskunde die een bijzonder toekomstperspectief biedt, is volgens mij het organisatietalent in stressvolle omstandigheden."

"Rampenmanagement wordt terecht geïncorporeerd binnen de opleiding. Naast de toegevoegde waarde die de opgedane vaardigheden bieden voor de organisatie van het dagelijks onvoorspelbare aanbod aan pathologie op spoed, zijn ze ook een troef voor een evolutie in onze maatschappij. De trend om allerlei massaal opgezette vrijetijdsevenementen (bv. sport en muziek) te organiseren, vergt professionele inzichten in de beste medische ondersteuning bij calamiteiten op dergelijke events. De urgentisten zijn het best geplaatst om hier invulling aan te geven. Ook in het geval van potentieel nieuwe behoeften waarbij op korte termijn massale medische ondersteuning moet worden geboden – denk maar aan massavaccinaties of dreigende oorlogen – is een partnership met urgentisten bijna vanzelfsprekend."

"Het is belangrijk dat ook dergelijke zaken als medische praktijkvoering worden erkend en dat de specialisten die deze maatschappelijke gezondheidsrol op zich nemen, niet worden afgestraft omdat hun professionele inbreng niet, of nog niet, binnen een klassieke nomenclatuurportefeuille valt." 

"Tot slot is ook het blijvende engagement van alle andere medische disciplines waarmee we samenwerken ontzettend belangrijk om een kwaliteitsvolle gezondheidszorg te kunnen blijven garanderen. Het is niet omdat de urgentisten hun skills en inzet opdrijven, dat andere collega’s dit moeten of mogen verminderen. Alleen intense samenwerking en gezamenlijke inspanningen zullen de vruchten afwerpen waar onze maatschappij recht op heeft. Zorg die wordt verleend op de plaats en het ogenblik dat de patiënt het nodig heeft, is helaas niet altijd wat voor de arts het meest comfortabel is."

Dr. Jan Stroobants, ondervoorzitter BeCEP

> Aalsterse ziekenhuizen organiseren congres kritieke diensten