“De woorden in dit boekje zijn niet enkel mijn woorden. Het zijn woorden die ik oppikte vanuit een onderstroom. Een beweging die gaande is, een groep van indidividuen die voelen dat het anders mag en moet. Die van onderuit een beweging in gang zetten. Samen.” Eric Boydens.

We kennen Eric Boydens al jarenlang als het uithangbord van de strijd tegen burn-out. Hij doorbrak het taboe van burn-out bij artsen (en bij hemzelf) lang voordat dit begrip tot de brede maatschappelijke lagen doordrong om nu, sinds kort, geconcretiseerd te worden in een verdienstelijk Riziv-project.

Maar met ‘welkom in mijn boomgaard’ kadert de Antwerpse huisarts die strijd veel ruimer,  ecologisch, tegen de uitwassen van het neoliberalisme. En daarmee sluit hij dus aan bij de onderstroom in onze maatschappij die zich met de covidcrisis manifesteert. Alles hangt immers met alles samen en samen moeten we hier ook uitkomen, luidt zijn devies. Vanuit zijn artsenachtergrond ziet hij burn-out niet als een ziekte, maar als een uitwisselingsstoornis die daarna leidt tot uitputting. Zowel in de mens zelf als buiten hem, op onze planeet (Global burn-out).

Paradijs

De boomgaard staat dan voor een bezinningsplek of ‘droomgaard’ waar we weer tot onszelf kunnen komen in de natuur. Boydens bouwt zijn boek ook op rond de vier seizoenen, startend bij de herfst en eindigend bij de zomer. Overigens betekent het Hebreeuwse woord paradijs letterlijk: omheinde boomgaard. Een beeld dat verder reikt dan wat romantische Schwärmerei. Of om het met zijn favoriete filosoof Pascal Chabot te zeggen: “Een omheinde boomgaard dient niet om zich af te sluiten van de wereld. Wel (…) om jezelf vrij te maken én antwoorden te vinden op de vraag wat ons gezond en gelukkig maakt en hoe we een zinvol leven kunnen leiden.”

En de plaats van de arts in dat geheel? Met de nodige zin voor Spielerei bestempelt Eric zichzelf als hof-arts in zijn boomgaard. De arts die zijn veilige praktijkruimte verlegt naar de natuur buiten, om er actief in te participeren: “Ik leef niet meer afgescheiden van de natuur, ik zit er middenin, elke dag opnieuw.”

Verdwijnziekte

Om er de polsslag van te nemen en bijvoorbeeld als prille imker vast te stellen dat de bijen verdwenen zijn (‘de verdwijnziekte’). Ogenschijnlijk een detail, maar kenners weten wel beter. Zowel verdwijnziekte als burn-out zijn ziektebeelden van te weinig gezondheid. “Waarschijnlijk is de verdwijnziekte een taboeziekte. Zoals ook burn-out ooit was”, meent hij. “Zolang je naar een externe oorzaak voor een ziekte blijft zoeken, ben je met acute symptomen bezig. (…) Met winnaars en verliezers. Op deze manier kan je ook naar het coronavirus kijken en denken dat met een vaccin alles zal worden opgelost.”

Natuurlijk is de auteur blij dat er een vaccin is, “maar in de marketing ervan kijken we niet naar het hele verhaal en naar de échte oorzaak. Naar de ondoordachtheid van de mens.” Of, om spoedarts James Maskalyk (universiteit Toronto en auteur van Doctor: Heal Thyself) te citeren: “Covid-19 is not a disease, it is a symptom of an exhausted planet.”

Remedie

Tot zover de diagnose. Waar ligt de remedie? “Mijn punt is dat gezond en gelukkig zijn een zaak is van de gemeenschap (…) Geef de plaatselijke bevolking middelen zodat ze zichzelf kan organiseren. De focus dient te liggen op een her-ijkt kompas zoals het Donut-model (1).

Wat die prioriteiten voor mens en geneeskunde betreft, die kenden de oude Grieken al langer: “De grootste fout die we tegenwoordig maken bij de behandeling van het menselijk lichaam: dat artsen de ziel van het lichaam scheiden.” (Plato, 157 voor Christus).

Eric Boydens zelf is op zijn 66ste in een levensfase gekomen dat hij die waarden uit zijn droomgaard wil meegeven aan het nageslacht. “Eigenlijk zou het voor een arts mogelijk moeten zijn om retraites voor te schrijven waar de patiënt zich voor enkele dagen in stilte kan terugtrekken om tot zichzelf te komen.” Hij maakt(e) er alvast werk van.

Eerst schuchter door een ludiek aanwezigheidsattest te schrijven voor een spijbelaar die ging betogen voor Moeder Aarde, nadien met zijn ‘droomgaardgesprekken’, Doctors4Doctors en een ‘verbindende huisartsgeneeskunde’ zoals zijn collega Elke Nuyens het noemde. Met drie dimensies. En een nieuw kompas. Maar die zult u zelf moeten ontdekken in dit verzorgde boekje, uiteraard op 100% gerecycleerd papier. Met uitzicht op inzicht.

(1)  Dit economisch model meet economische welvaart meet door te kijken of de behoeftes van iedereen gerealiseerd worden binnen de draagkracht van de Aarde.

Welkom in mijn boomgaard. Welkom in de droomgaard. Eric Boydens, hof-arts. ISBN 9789464332766  24,95 euro (verzendkosten 3 euro ). Hier te bestellen