In 2023 zijn 26 soorten nieuwe drugs opgedoken in Europa. Dat blijkt uit het jaarverslag van het Europees waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EMCDDA). Krachtige synthetische substanties, nieuwe drugssamenstellingen en veranderende gebruikspatronen zijn dan ook een groeiende bedreiging.
Drugs zijn nog in grote mate beschikbaar in Europa, terwijl er op de markt een steeds diverser aanbod te vinden is. Druggebruikers hebben daardoor toegang tot meer "psychoactieve stoffen", die vaak een hoge zuiverheidsgraad hebben en in nieuwe vormen, samenstellingen en combinaties voorkomen. Zo controleerde het EMCDDA vorig jaar 950 nieuwe psychoactieve stoffen. Daarvan doken er 26 voor het eerst op in Europa.
Het gaat dan over krachtige synthetische opioïden, die soms verkeerd worden verkocht of gemengd met geneesmiddelen en andere drugs. Denk aan MDMA versneden met synthetische cathinonen en cannabisproducten versneden met synthetische cannabinoïden.
Daarbij waren ook zes zogenaamde nitazenes, uiterst krachtige designerdrugs. Dat is het hoogste aantal ooit dat op een jaar werd ontdekt. Sinds 2019 doken er in totaal zestien soorten nitazenes op in Europa. Vaak worden ze verkocht als 'synthetische heroïne'. Vorig jaar werd de drug gelinkt aan een stijgend aantal overlijdens in Estland en Letland en aan vergiftigingen in Frankrijk en Ierland.
Omdat die nieuwe producten vaak onder valse voorwendselen verkocht worden, zijn consumenten zich er niet van bewust wat ze precies gebruiken en lopen ze grote gezondheidsrisico's, zoals potentieel dodelijke vergiftiging, klinkt het in het rapport.
Dat focust dit jaar op het gebruik van twee of meer psychoactieve substanties door elkaar, wat in Europa regelmatig voorkomt. "Of het nu gaat om het gebruik van benzodiazepinen met opioïden of cocaïne met alcohol, deze manier van gebruiken kan gezondheidsrisico's verhogen en de uitvoering van interventies bemoeilijken", klinkt het. "De situatie wordt nog complexer wanneer een gebruiker de drugsmixen gebruikt zonder het te weten."
Op 2 juli start het European Union Drugs Agency (EUDA). Een van de prioriteiten van dat nieuwe agentschap zal zijn om beter inzicht te krijgen in de patronen van dat zogenaamde 'polysubstantiegebruik' en in doeltreffende interventies voor preventie, behandeling en schadebeperking.
"Met het nieuwe drugsagentschap van de Europese Unie krijgen we een sterker mandaat om te anticiperen op opkomende problemen en trends en kunnen we in realtime waarschuwen voor de nieuwe gezondheidsrisico's en veiligheid en lidstaten helpen om te reageren", legt Alexis Goosdeel, directeur van het EMCDDA, uit.
