De federale overheidsdienst Volksgezondheid heeft vrijdag haar 'Winterplan Luchtwegeninfecties' voorgesteld en roept daarbij op om de vaccinatiegraad op te krikken. "De coronapandemie heeft ons geleerd samen te werken", zegt Dirk Ramaekers, voorzitter van FOD Volksgezondheid.
In de nasleep van het einde van de coronapandemie wil de overheidsdienst voorbereid zijn op de verspreiding van luchtweginfecties, om zo voorbereid te zijn als een nieuwe pandemie zich zou voordoen.
Het risicobeheer van de FOD Volksgezondheid maakte het plan op in samenwerking met verschillende partners, zoals Sciensano en de Hoge Gezondheidsraad, maar ook de verschillende deeloverheden, om luchtweginfecties zoals griep, corona maar ook RSV en pneumokokken onder controle te houden. De nieuwe tool 'Respi-Radar', gevoed met gegevens uit de ziekenhuizen, van bij huisartsen maar ook op basis van stalen van afvalwater, bepaalt het waarschuwingsniveau.
Vier kleurcodes geven de ernst van het waarschuwingsniveau aan, van groen over geel en oranje tot rood. Bij code groen is er een lage circulatie van pathogenen, terwijl code rood voor een hoog risico en een verwachte overbelasting van het zorgsysteem staat. Elk niveau gaat gepaard met specifieke aanbevelignen.
Met code 'onbekend of X' is er nog een laatste categorie. Die wordt gebruikt bij een onverwachte epidemiologische situatie of opkomst van een onbekend en onvoorspelbaar virus, zoals bij de coronapandemie.
Elke kleurcode schrijft handen wassen voor, net als niezen in de elleboog, ventileren van binnenruimten, vaccinaties en thuisblijven als je ziek bent. Vanaf code oranje wordt een mondmasker weer aanbevolen. De effectiefste maatregelen die intensivist Gerlant Van Berlaer naar voor schuift zijn ventilatie, verluchten en vaccineren. "Mondmaskers zijn ook een hulpmiddel, maar we hebben geleerd dat het verluchten van een binnenruimte cruciaal is", voegt hij nog toe.
De aanbevelingen zijn voor de algemene bevolking, maar daarnaast zijn er ook specifieke richtlijnen voor risicogroepen zoals mensen ouder dan 65 jaar, zwangere vrouwen en jonge kinderen.
Momenteel zitten we in code groen, volgens Van Berlaer het ideale moment om je te laten vaccineren. De vaccinaties liggen vandaag wel lager dan de voorbije jaren. "Elk jaar sinds het eind van de coronapandemie zien we de vaccinatiegraad afnemen", aldus Van Berlaer. "Momenteel is dat nog geen drama, maar het mag niet te laag worden, waardoor de bescherming zou verdwijnen. Voornamelijk de kwetsbare doelgroepen moeten zich laten vaccineren."
"De crisis en het tekort aan ziekenhuisbedden tijdens de coronapandemie, was eigenlijk niet nieuw voor ons", zegt infectioloog Siel Daelemans, gespecialiseerd in RSV. "Al jaren moesten we voor onze RSV-patiënten tijdens de piekperidoe op zoek naar kinderbedden op intensieve zorgen", zegt Daelemans. "Bij volwassen zorgt RSV gewoon voor een snotneus, maar om die kwetsbare groepen te beschermen is het heel belangrijk om de basismaatregelen van handen wassen en verluchten te respecteren. Bij zeer kleine kinderen kan RSV heel gevaarlijk zijn. Sinds oktober zijn we gestart met het vaccineren van de allerkleinsten, maar het is nog te vroeg om de resultaten daarvan te zien."
"Jaarlijks wordt ongeveer een vijfde tot een derde van de bevolking getroffen door luchtweginfecties", zegt Van Berlaer. "We stellen dit plan op om zo veel mogelijk preventieve maatregelen te nemen omdat we te allen tijde lockdowns willen vermijden. Enkele jaren geleden hebben we gezien welke impact die lockdowns vooral op kinderen en jongeren hebben gehad. Dat moet zo veel als mogelijk vermeden worden."
De situatie wordt met dit winterplan nauwlettend in de gaten gehouden. Als de pieken van de verschillende luchtwegeninfecties samenvallen, kan er snel geschakeld worden naar code geel, oranje of rood. Vorig winterseizoen was code oranje het hoogste niveau.
