In 2023 werden 665 nieuwe hiv-diagnoses vastgesteld in België, wat een stijging van 13% betekent ten opzichte van het voorgaande jaar en de derde opeenvolgende stijging sinds jaren van daling. Deze toename is merkbaar in alle bevolkingsgroepen, met name bij Belgische mannen die seks hebben met mannen (MSM) en heteroseksuele mannen en vrouwen van Belgische en niet-Belgische afkomst.
De stijging in diagnoses bij MSM situeert zich voornamelijk onder Belgische mannen van 30-39 jaar, terwijl bij heteroseksuele mannen en vrouwen een toename zichtbaar is in de leeftijdsgroepen 30-49 jaar en 60-plus. Veel nieuwe diagnoses betreffen mensen die buiten België zijn geboren en de infectie hier hebben opgelopen, vaak met laattijdige diagnose en bijkomende gezondheidsrisico's.
Hiv-preventie blijft noodzakelijk
Ondanks verschillende beschikbare preventiemethoden, zoals condoomgebruik, regelmatige testing, en preventieve behandelingen (PrEP en PEP), blijft het aantal hiv-besmettingen toenemen. Factoren die deze toename mogelijk verklaren, zijn onder meer onvoldoende bewustzijn over risico’s, inconsistent condoomgebruik en beperkte toegang tot PrEP onder bepaalde risicogroepen. Daarnaast dragen andere seksueel overdraagbare infecties (soi’s), zoals gonorroe en chlamydia, bij aan een verhoogd risico op hiv.
Aanbevelingen voor preventie en beleid
De recente cijfers tonen aan dat de hiv-epidemie in België nog niet onder controle is, wat vraagt om intensieve inspanningen op verschillende fronten:
- Seksuele voorlichting: uitgebreide voorlichting via scholen en informele kanalen om risicofactoren en preventieve strategieën duidelijk te maken.
- Bevordering van condoomgebruik: verhoogde toegankelijkheid en gebruik van condooms als effectieve preventiemethode.
- Verbeterde toegang tot PrEP: uitbreiding van het PrEP-aanbod, specifiek gericht op jongeren en andere risicogroepen, om hiv-infecties te voorkomen.
- Laagdrempelige hiv-testen: promoten van regelmatige hiv- en soi-tests, vooral onder jongeren en andere risicogroepen, door middel van laagdrempelige voorzieningen.
Surveillance en beleidsontwikkeling
De epidemiologische monitoring van Sciensano levert essentiële gegevens voor het ontwikkelen van preventie- en beleidsstrategieën. Het Vlaams expertisecentrum Sensoa benadrukt dat de huidige inzichten uit deze gegevens moeten worden gebruikt om preventie en zorg af te stemmen op de noden van diverse groepen. Sensoa wijst op het belang van een doelgerichte aanpak, waarbij campagnes zoals die voor PrEP gericht worden op jongeren en een divers publiek, en waarbij de toegang tot preventie en zorg wordt vereenvoudigd.
Het rapport onderstreept dat ondanks de bestaande middelen voor preventie en zorg, de toegankelijkheid en toepasbaarheid ervan beter moeten aansluiten bij de behoeften van verschillende bevolkingsgroepen. Met de nodige inspanningen kan België werken aan het beheersen van de hiv-epidemie en het verlagen van het aantal nieuwe infecties.
