Het symposium Medische Wereld legde een nog steeds sterke levensbeschouwelijke breuklijn bloot bij thema’s als abortus en euthanasie. “In de Kamer is weliswaar een meerderheid te vinden voor een verdere liberaliserering, maar  vooral door de inbreng langs Franstalige kant, en die meerderheid blijkt er niet puur Vlaams bekeken. Vooral voor cd&v lijkt dit toch nog steeds een strijdpunt. Als N-VA zou toetreden tot de federale regering, wordt die remmende factor nog sterker.”

Die analyse maakte politicoloog Dave Sinardet na een geanimeerd debat over levensbeschouwelijke thema’s. Een debat dat de gemoederen veel meer beroerde dan dat over de staatshervorming of de ziekenhuisfinanciering.

Wat abortus betreft, had Liesbet Sommen (cd&v) het niet onder de markt om uit te leggen dat de partij niet tot 18 weken zwangerschap wil gaan. Ze presenteerde de verschuiving van 12 naar 14 weken al als een toegeving, vooral ingegeven om het abortustoerisme naar het buitenland tegen te gaan. Uitzonderingen waar de partij wel tot 18 weken wil gaan, zijn incest en verkrachting. Sommen beklemtoonde verder dat de christendemocraten langdurige anticonceptie (spiraaltje…) gratis ter beschikking wil stellen. Niet minder dan 44% van de ongewenste zwangerschappen spruiten immers voort uit problemen bij anticonceptie.

Van Maggie De Block (Open VLD) kreeg het cd&v-standpunt volop de wind van voren en daarbij poneerde ze een oneliner die haar typeert: “Laat ons bidden, oké, maar respect voor alle mensen is dan wel aangewezen.” Dat respect bleek volgens haar helemaal niet uit het feit dat de christendemocraten de discussie ten gronde uit de weg gingen en het consensus-expertenrapport ter zake, dat was afgesproken in het regeerakkoord, naast zich neerleggen. Experts van alle stromingen (ook KU Leuven en UCL) bepleitten in het rapport de termijn van 18 weken voor abortus.

Dat wetenschappelijk gefundeerde rapport trekt ook Frank Vandenbroucke (Vooruit) over de streep voor de 18-wekentermijn. “Het rapport is heel breed besproken en als je dan niet politiek beweegt, is dat onaanvaardbaar.” Vandebroucke wil geen herhaling van dit scenario in de aanloop naar een volgend regeerakkoord.

Wetenschap versus dogma

Vooral Petra De Sutter (Groen) profileerde zich hier met een scherpe reactie: “We voelen ons gegijzeld door de houding van cd&v. Deze discussie is er eentje van wetenschap versus dogma. Dit gaat ook over sereniteit en rechtvaardigheid, vrouwen kunnen naar Nedeland voor abortus, ja, maar dan moeten ze er wel extra voor betalen.”

Sereniteit of forceren?

Sommen voelde zich in de verdediging gedrukt voor het overwegend UZ Brussel en VUB-publiek, zeker toen ze zich liet ontvallen dat 'sereniteit' op dit vlak afwezig is. “We zijn bereid om uit te  breiden naar 14 weken, wat onze open mind weergeeft, maar die open mind geldt ook voor anderen. Een wetenschappelijk rapport moet je niet zomaar technocratisch uitvoeren.”

Frieda Gijbels (N-VA), eerder behoudend op dit vlak, meende dat het parlement nu geforceerd wordt voor ethische thema’s en pleitte voor een grondig debat hierover. “Forceren? We forceren  niets, de cd&v forceert stilstand”, riposteerde Vandenbroucke.

Naast abortus werd ook stevig gedebatteerd over euthanasie bij mensen met dementie. Prof. Wim Distelmans meldde dat momenteel een petitie loopt, al door zowat 80.000 mensen getekend, om de wet op dat vlak aan te passen. Luc Van Gorp (CM) riep op om hier de emoties te overstijgen en het debat ten gronde aan te gaan, al had hijzelf enkele weken geleden wel de knuppel nogal stevig in het hoenderhok gegooid, daar waar hij nu duidelijk gas terugnam. Sofie Merckx (PVDA) wees erop dat In sommige ziekenhuizen patiënten  nog echt moeten vechten voor euthanasie, al is er een duidelijk kantelpunt met de recente aanpassing van de wet patiëntenrechten.

De nationalistische partijen toonden zich hier flexibeler dan bij het abortusthema. Vlaams Belang is weliswaar terughoudend om de wet te verruimen, maar de partij wil het debat zeker voeren. Ze streeft ernaar om nog meer in te zetten op vroegtijdige zorgplanning. We willen zeker inzetten op zorgplanning, verduidelijkte Dominiek Sneppe. Frieda Gijbels liet zich opmerken door een doordachte reactie: “Ik heb heel veel begrip voor mensen die hiermee worstelen. Het wetgevend kader is heel complex: een wet geldt voor iedereen terwijl er vaak individueel zeer verschillende situaties bestaan op het terrein. Laten we de mensen geen blaasjes wijsmaken: in Nederland kan euthanasie voor dementen, maar het wordt er slechts enkele keren per jaar toegepast omdat de kwestie zo moeilijk is en omdat je je lot volledig in handen van artsen legt.”

Ze liet niet na om Luc Van Gorp terug te fluiten omdat hij volgens haar de verkeerde argumenten op tafel gelegd bij de opstart over de discussie inzake levensmoeheid. Misschien was dat niet zijn bedoeling, maar het bewuste artikel in Het Nieuwsblad had hij wel nagelezen, dus was het wat "goedkoop om dan de pers als schuldige te brandmerken."

Petra De Sutter sloot zich hierbij aan: het debat over hulp bij zelfdoding en levensmoeheid mag het euthanasiedebat niet in de weg staan. “Aan het palliatief statuut moet ook nog worden gewerkt, bijvoorbeeld door het langer te maken in de tijd.”

> Dit denken politieke tenoren over onze ziekenhuisfinanciering