In de Kamercommissie Gezondheid en Gelijke Kansen ontspon zich onlangs een bitse discussie naar aanleiding van een wetsvoorstel tot afschaffing van de ereloonsupplementen bij een ziekenhuisopname, ingediend door Sofie Merckx (PVDA-PTB). Het uitgangspunt mag dan nog sociaal geïnspireerd zijn, maar het voorstel zelf werd onrealistisch genoemd en vervolgens weggestemd.

Sofie Merckx vertrok van de vaststelling: “Mensen gaan ziek het ziekenhuis in en komen er soms arm uit. In 2018 werd aan 10.700 patiënten meer dan 5.000 euro ereloonsupplementen aangerekend, een stijging van 8% ten opzichte van 2017. Deze supplementen vormen een probleem voor de zorgtoegankelijkheid. Schrijnend is dat bij een ziekenhuisopname de patiënt nog zieker wordt van de ziekenhuisfactuur.”

Belg betaalt meer dan in buurlanden

De kost van een ziekenhuisopname in een eenpersoonskamer waarvoor supplementen aangerekend kunnen worden is tot 10 keer hoger dan de prijs voor een gemeenschappelijke kamer. De bevriezing van de supplementen door minister Vandenbroucke – en het verbod in twee fasen (in 2025 en in 2026) op supplementen voor ambulante zorg voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming, zijn voor haar onvoldoende.

Ter staving dist ze nog enkele cijfers op: “In 2021 betaalden de Belgen 1,32 miljard  voor ziekenhuisfacturen, waarvan 598 miljoen  voor ereloonsupplementen. Het KCE-verslag stelt dat een patiënt in België veel meer moet betalen voor zijn gezondheidszorg dan in de buurlanden. In 2021 betaalde een Belgische patiënt 17,9% uit eigen zak, in Frankrijk slechts 9% en in Duitsland 12%. Voor een klassiek ziekenhuisverblijf betaalt de patiënt in 2021 zelf 660 euro en daarvan is 454 euro bestemd voor supplementen.”

Ze verwijst nog naar het KCE dat meldt dat de supplementenbevriezing de bestaande verschillen tussen ziekenhuizen niet aanpakt. De maximumfactuur geldt overigens niet voor de supplementen. En: ruim twee miljoen Belgen zijn financieel niet bij machte een hospitalisatieverzekering af te sluiten. En dan is er nog het risico dat wanneer ereloonsupplementen in ziekenhuizen verboden worden maar nog wel gevraagd kunnen worden in de ambulante zorg, dit kan leiden tot een netwerk van private klinieken waar wel nog ereloonsupplementen gevraagd kunnen worden. Merckx erkent dat de afschaffing van de ereloonsupplementen gepaard moet gaan met een herziening van de ziekenhuisfinanciering. 

Symptoombestrijding, demagogie

In de commissie focuste Kathleen Depoorter (N-VA) op het feit dat de supplementen bij ziekenhuisopname een uitermate communautair dossier zijn. Ze liggen in de Brusselse en Waalse ziekenhuizen opmerkelijk hoger dan in de Vlaamse. Dat wijt ze aan het beleid van de ziekenhuisdirecties en het feit dat de structureel onvoldoende ziekenhuisfinanciering niet aangepakt is zoals het zou moeten. “Het voorstel van mevrouw Merckx is niet zaligmakend want de problematiek van ziekenhuizen die hun financiering niet op orde krijgen, wordt niet aangepakt. Het voorstel is een voorbeeld van symptoombestrijding. Het aandeel van de patiënt is wel licht gedaald”, sprak ze Sofie Merckx tegen. “Dit aandeel bedroeg 19% in 2018, in 2021 nog 17,6%.”

Voor Dominiek Sneppe (VB) moet deze hervorming ook de prestatiegerichte geneeskunde in vraag durven stellen en ze vraagt een totaaldekkend BFM (Budget Financiële Middelen) op tafel. Daarbinnen moet nagedacht worden over de afschaffing van de ereloonsupplementen, maar louter die supplementen afschaffen is te kort door de bocht.

Daniel Bacquelaine (MR) klasseerde het wetsvoorstel als een toonvoorbeeld van demagogie. “Het heeft goede voornemens maar houdt desastreuze maatregelen in. Het wetsvoorstel staat vol met desinformatie. Iedereen weet dat het vandaag bestaande financieringsmodel deels afhangt van de supplementen waarvan de verzekeringen het merendeel betalen. Het is juist dat niet alle patiënten over een hospitalisatieverzekering beschikken. Maar meestal betalen deze patiënten ook geen ereloonsupplementen, omdat ze genieten van een verhoogde tegemoetkoming of omdat ze geen eenpersoonskamer wensen. Waarom dient de travaillistische PVDA-PTB-fractie een wetvoorstel in dat afhangt van het grootkapitaal van de verzekeringsmaatschappijen? Dat is paradoxaal.”

Els Van Hoof (cd&v) en Robby De Caluwé (Open Vld) wijzen op het al verrichte regeringswerk dat een en ander geleidelijk ‘realistisch’ hervormt. “In deze context wordt de groei van de ereloonsupplementen gereguleerd, gestabiliseerd en vervolgens afgebouwd waarbij een verschuiving van de activiteiten naar een extramurale setting maximaal vermeden wordt”, besluit De Caluwé, die bekritiseert dat Sofie Merckx te werk gaat zonder overleg met de artsen. “Dit wetsvoorstel leidt tot drama’s bij ziekenhuizen of zelfs faillissementen”, waarschuwt hij nog. Op dezelfde lijn zit Gitta Vanpeborgh (Vooruit), die kiest voor de aanpak van de geleidelijke afbouw, “een aanpak met resultaat."

Catherine Fonck (Les Engagés) analyseert dat bijna 100% van de ziekenhuissupplementen niet door de patiënten betaald wordt, maar door de private verzekeringsmaatschappijen. “Het wetsvoorstel is een ware jackpot voor de private verzekeringsmaatschappijen. De premies zullen nog steeds betaald worden door de hele bevolking maar de private verzekeraars zullen minder uitbetalen. Catastrofaal voor de ziekenhuizen die van deze financiële inkomst afhangen.” Ze pleit voor een gezamenlijke strategie. “Er is nog geen vooruitgang voor de ziekenhuis- en nomenclatuurhervorming. Er zal  ook niets gebeuren voor 2025-2026 of zelfs 2026-2027.”

Wat met partijprogramma’s?

Sofie Merckx (PVDA-PTB) beet tot slot nog van zich af: dat de supplementen enkel een Waals probleem zouden zijn, bestrijdt ze. “Sommige van mijn familieleden wonen in Vlaanderen en ook zij schrikken van de ziekenhuisfactuur krijgen, net als vele andere Vlamingen.” 

Ze ging wel akkoord met de andere sprekers dat dit alles moet passen in de volledige ziekenhuishervorming: “Daarom voorzie ik de inwerkingtreding  op 1 januari 2026. Tot die datum kan er werk gemaakt worden van de hervorming van de ziekenhuisfinanciering." Om  deze oplossing te suggereren: “In 2021 werden er door de patiënten voor 598 miljoen euro aan ereloonsupplementen betaald. Deze som kan in het budget ingeschreven worden voor de ziekenhuizen.”

Afsluitend volgde nog deze sneer: “Een verbod op ereloonsupplementen is terug te vinden in de politieke programma’s van een aantal partijen, maar wanneer er een concreet voorstel op tafel ligt, dan geven deze partijen niet thuis.”

Het wetsvoorstel werd in de commissie finaal weggestemd met tien stemmen tegen en drie voor.