VASCUL-AID, een groot Europees onderzoek onder leiding van het UMC Amsterdam, ging van start met een subsidie van 6,4 miljoen euro uit het Europese Horizon-fonds voor onderzoek en innovatie. Het onderzoek richt zich op het gebruik van AI om verergering van vaatziekten te voorspellen bij mensen met aorta-aneurysmata en perifere arteriële aandoeningen. In een vierde van de gevallen leiden deze aandoeningen tot hartproblemen en zelfs een beroerte. 

Jaarlijks sterven 18 miljoen mensen aan cardiovasculaire aandoeningen, waarmee het de meest dodelijke ziekte ter wereld is. De huidige studies richten zich voornamelijk op het hart, waarbij de invloed van vaatziekten op deze vele sterfgevallen vaak buiten beschouwing wordt gelaten. Toch zijn vaatziekten een betrouwbare indicator voor overlijden aan hartziekten. 

Kak Khee Yeung, vasculair chirurg in het UMC Amsterdam en verantwoordelijk voor Europees onderzoek stelt dat bloedvaten een belangrijk onderdeel zijn van het cardiovasculaire systeem. “Als je eenmaal een vaataandoening hebt, zoals een aneurysma, zien we dat de verergering van deze aandoeningen ook de risico's vergroot om uiteindelijk aan een andere hart- en vaatziekte te overlijden. Dit vertelt ons dat we ook moeten kijken hoe we deze aandoeningen kunnen stoppen die buiten het hart lijken voor te komen, maar de werking van het hart- en vaatstelsel beïnvloeden.”

VASCUL-AID zal partners in heel Europa samenbrengen om een infrastructuur te ontwikkelen waarin gegevens van patiënten met aneurysmata en perifere slagaderaandoeningen kunnen worden gevolgd. Zes klinieken in heel Europa, waaronder Oxford University, zullen actief gegevens van deze patiënten verzamelen. Met behulp van genetische gegevens en beeldvormingsstudies en door onderzoek van bloedeiwitprofielen en geneesmiddelengebruik zullen deze gegevens worden gecombineerd met bestaande databanken en biobanken.

Patiënten zullen ook hun eigen gegevens verzamelen. Er werd een app ontwikkeld om gegevens van telefoons en draagbare toestellen zoals smartwatches te verzamelen om bijvoorbeeld dagelijkse activiteit, levenskwaliteit en hun hartslag te registreren.

“Uit alle gegevens moeten de markers worden ontdekt die de risicogroep uniek kenmerken. Met behulp van AI-technieken zullen we al deze gegevens analyseren om vervolgens de patiënten met het hoogste risico op verergering van cardiovasculaire aandoeningen te identificeren. Zij kunnen dan eerder worden geholpen met medicijnaanpassingen of eerdere chirurgische behandeling”, aldus Yeung.

VASCUL-AID wordt naar verwachting een van de grootste Europese prospectieve en validatiestudies waarbij AI wordt gebruikt om een gepersonaliseerd behandelplan te ontwikkelen voor mensen met cardiovasculaire aandoeningen. Speciale aandacht in de studie gaat uit naar de ontwikkeling van betrouwbare en praktisch toepasbare AI-instrumenten.