De eerste resultaten van een haalbaarheids- en werkzaamheidsstudie van een vereenvoudigde mobiele applicatie, ontwikkeld door Comunicare, voor zelfeducatie en zelfcontrole voor patiënten met ernstige chronisch obstructieve longziekte door dr. Jean-Baptiste Duquenne, onder toezicht van dr. Hélène Van Cauwenberge (CHU van Luik).

In België lijden naar schatting 400.000 Belgen aan chronisch obstructieve longziekte (COPD). De exacerbaties leiden tot een verslechtering van de levenskwaliteit en een aanzienlijke consumptie van medische middelen. Empowerment van de patiënt, ondersteund door voorlichting en zelfcontrole, draagt bij aan de preventie van exacerbaties van COPD. En daarbij speelt telegeneeskunde een belangrijke rol in verschillende vormen, of het nu op didactisch niveau is, versterking van goede praktijken, revalidatie op afstand of thuismonitoring. Deze telemonitoring, die vaak aangeraden wordt om exacerbaties te voorkomen, krijgt soms de kritiek te complex te zijn voor dagelijks gebruik.

Doelstellingen en methode 

Comunicare wilde daarom een eenvoudigere applicatie ontwikkelen, ‘voor de patiënt, door de patiënt’, die de patiënt zelf kan beheren en waarvoor hij zelf verantwoordelijk is, zonder tussenkomst van zorgprofessionals.

In deze prospectieve studie bestuderen de auteurs de haalbaarheid en de effecten van de ‘digitale bondgenoot’, ontwikkeld volgens een gebruiksvriendelijke methode van zelfeducatie en zelfcontrole voor patiënten met COPD GOLD III tot IV klasse C/D volgens de GOLD classificatie 2019.

Na installatie wordt de patiënt uitgenodigd om zich vertrouwd te maken met het educatieve luik van de applicatie.

Daarna voltooit hij het zelfcontrolegedeelte minstens drie keer per week en daarna zoveel als hij wil. Een spirometrie en een evaluatie worden uitgevoerd bij inclusie en na drie en zes maanden; de duur van dit onderzoek. Het primaire doel is om het aantal ziekenhuisopnames voor exacerbaties van COPD te verminderen, terwijl de secundaire doelstellingen onder meer een evaluatie van de levenskwaliteit en de therapietrouw omvatten.

Resultaten 

Omwille van de lockdowns en de covid-19-pandemie moest de rekrutering worden beperkt tot 14 patiënten. Ondanks een niet gehaalde primaire doelstelling, de vermindering van het aantal ziekenhuisopnames voor exacerbaties van COPD, werden toch belangrijke resultaten gerapporteerd. De coderingssnelheid is uitstekend, zonder vermoeidheid naarmate de studie vordert en de applicatie wordt omschreven als gebruiksvriendelijk. De auteurs stellen een positieve correlatie vast tussen de coderingsgraad en bepaalde secundaire doelstellingen zoals de vermindering van het aantal dagen ziekenhuisopname, CAT en therapietrouw. Ze melden een toename van angst-depressie die moet ingepast worden in de wel heel context van de pandemie.

Conclusie

De komst van nieuwe technologieën maakte de ontwikkeling van telegeneeskunde mogelijk, zoveel is zeker. Het gebruik ervan bij COPD is veelbelovend, maar vereist aanpassingen. De tools moeten gebruiksvriendelijk zijn en zijn mogelijk niet geschikt voor alle patiënten of alle situaties. Voor gemotiveerde kandidaten is het een betrouwbare en gepersonaliseerde bron van informatie en hulp bij empowerment. Telegeneeskunde is bijzonder geschikt voor acute of destabiliserende situaties. Volgens de auteurs toont de studie de haalbaarheid aan van een 'digitale bondgenoot' die de complexiteit van de IT-tool beperkt.