Onderzoekers van het UZA en de UAntwerpen hebben een set genen ontdekt die voorspelt wie leverkanker gaat ontwikkelen. Een computermodel op basis van artificiële intelligentie kan nu jaren op voorhand patronen opsporen die leiden tot de ontwikkeling van de ziekte. "Zo kunnen we sneller ingrijpen, en dat is van levensbelang", meldt de universiteit zaterdag.
Leverkanker is de dertiende meest voorkomende kanker in België. Bovendien is de ziekte zeer dodelijk: slechts een op de vijf patiënten overleeft langer dan 5 jaar na de diagnose. "We kunnen de patiënt zelden helemaal genezen", zegt onderzoeker Thomas Vanwolleghem. "Als de tumor erg vroeg ontdekt wordt, is een transplantatie of het verwijderen van een stuk van de lever hiervoor nodig. Maar he el vaak wordt de kanker helaas pas in een gevorderd stadium ontdekt. Chemotherapie kan dan het leven van de patiënt soms met maanden, maar niet met jaren verlengen."
Besmetting met het hepatitis B- of C-virus vergroot het risico op leverkanker tot honderdmaal. Mensen met een virale hepatitisinfectie moeten dus geregeld op controle, maar die controles zijn erg duur en bieden geen absolute garantie op het tijdig ontdekken van leverkanker. Dat wilden de onderzoekers van UZA en UAntwerpen veranderen.
"We analyseerden de leverbiopsieën van patiënten met een hepatitisbesmetting", legt onderzoeker Stijn Van Hees uit. "Ten tijde van die biopsieën hadden die mensen nog geen leverkanker. We gingen na welke patiënten later leverkanker ontwikkelden. Vervolgens bestudeerden we verschillen in 'genexpressiepatronen' tussen een groep die mediaan 8,3 jaar later leverkanker ontwikkelde en een groep die geen leverkanker ontwikkelde."
Met behulp van verschillende AI-technieken (artificiële intelligentie) ontdekten de onderzoekers dat meer dan 500 genen verschillend tot expressie kwamen bij mensen die later leverkanker gingen ontwikkelen. Zo kon een computermodel ontwikkeld worden dat de graad van leverschade, de gegevens van een biopsie en de genetische informatie van een patiënt bundelt. "Zo kunnen we ruim acht jaar op voorhand patronen herkennen die zullen leiden tot de ontwikkeling van leverkanker", zegt Vanwolleghem.
Nu willen de onderzoekers een klinische test ontwikkelen om het onderscheid te maken tussen patiënten die geen risico lopen op leverkanker en patiënten die wel leverkanker zullen ontwikkelen. "Ons onderzoek opent niet enkel mogelijkheden om leverkanker te gaan voorspellen, maar legt ook genen bloot die belangrijk zijn in de ontwikkeling van leverkanker. Verder onderzoek kan daarom ook leiden tot een technologie waarbij we deze genen kunnen 'platleggen', waardoor de ziekte zich niet kan ontwikkelen", zegt Van Hees.
