Patiënten met pancreaskanker hebben na de operatie aan de alvleesklier aanzienlijk minder risico op ernstige problemen of overlijden wanneer zorgverleners een app gebruiken om de patiënt mee te monitoren.
Dat blijkt uit een landelijk onderzoek van de zestien Nederlandse ziekenhuizen waar pancreaschirurgie uitgevoerd wordt. De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in The Lancet.
Jaarlijks voeren Nederlandse chirurgen zo’n duizend pancreasoperaties uit, verdeeld over zestien ziekenhuizen en binnen het samenwerkingsverband van de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG).
Verwikkelingen voorkomen
Na de chirurgische ingreep krijgt ongeveer éen op de drie patiënten te maken met complicaties. De meest voorkomende is het lekken van vocht uit het operatiegebied in de buikholte. Dat kan ernstige gevolgen hebben, zoals sepsis, inwendige bloedingen en zelfs vroegtijdig overlijden.
“Bij problemen na de operatie willen we zo snel mogelijk kunnen ingrijpen. Dat kunnen we doen door complicaties vroegtijdig vast te stellen en te behandelen”, zegt prof. Hjalmar van Santvoort, hoofdonderzoeker van de studie namens de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG). Van Santvoort is hoogleraar in het UMC Utrecht en alvleesklierchirurg bij het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU).
Het studieteam ontwikkelde een app waarmee artsen en verpleegkundigen de patiënt in de dagen na de operatie kunnen monitoren. In de app voeren de zorgverleners waardes in die uit de dagelijkse postoperatieve evaluatie komen zoals de hartslag, bloeddruk, vochtafvoer uit het operatiegebied en het aantal witte bloedcellen.
Die gegevens noteren de zorgverleners normaliter in het elektronisch patiëntendossier (EPD), maar het EPD geeft geen advies wat te doen als er een complicatie dreigt. De app wel: op basis van de ingevoerde waardes krijgt de zorgverlener een advies voor aanvullend onderzoek of behandeling, om ernstige problemen te voorkomen.
Zo geeft de app aan of antibiotica nodig is, of de arts een extra CT-scan van de buik moet aanvragen, wanneer de drains eruit kunnen en wanneer extra drains nodig zijn. Het algoritme van de app is gemaakt op basis van diverse internationale wetenschappelijke studies die het onderzoeksteam daarvoor speciaal uitvoerde. De ontwikkeling ervan nam een aantal jaren in beslag.
Impact groter dan verwacht
In alle zestien Nederlandse ziekenhuizen waar chirurgen alvleesklieroperaties uitvoeren, werd het gebruik van de app onderzocht. Het onderzoek liep bijna twee jaar met ruim 1700 patiënten. Het belangrijkste resultaat? Door het gebruik van de app sterven de helft minder patiënten als gevolg van de operatie en komen levensbedreigende complicaties een stuk minder voor.
Zonder gebruik van de app kreeg 14% van de patiënten last van levensbedreigende verwikkelingen zoals bloedingen en orgaanfalen waarvoor een IC-opname nodig is. Met de app was dat slechts 8%. De kans op overlijden na deze complexe ingreep zonder gebruik van de app was 5%. Met de app is dat teruggebracht tot 2.7%.
Jasmijn Smits, arts-onderzoeker, zegt over de resultaten: “We hadden verwacht dat deze manier van werken effect zou hebben op de complicaties, maar dat het effect op de sterfte zo groot zou zijn, is boven verwachting”, zegt Jasmijn Smits, arts-onderzoeker. “Het onderzoek heeft aangetoond dat het eerder signaleren van mogelijke complicaties, zodat je daarop kunt handelen, de kans op overlijden halveert. Een hele waardevolle uitkomst voor zorgverleners en vooral voor de groep patiënten die doorgaans helaas al een beperkte levensverwachting heeft.”
Nu met deze studie de meerwaarde is bewezen, adviseert de DPCG het gebruik van de app in de patiëntenzorg na de alvleesklieroperatie. De app ‘Pancreatic Surgery’ is voor alle zorgverleners gratis beschikbaar in de appstores van Apple en Android en is in het Engels, dus ook internationaal te gebruiken.
