Als longartsen staan wij mee in de frontlinie in de strijd tegen COVID-19.
We zien met lede ogen aan hoe het aantal besmettingen weer pijlsnel toeneemt.
Met bijgaande open brief wensen we politici, media en burgers wakker te schudden en dringen we aan op doortastende en goed nageleefde maatregelen, zoals het beperken van bubbels tot maximaal 10 personen, exclusief en van onbepaalde duur, totdat er minder dan 100 besmettingen per dag zijn.

Open brief aan de beleidsverantwoordelijken

Via onze beroepsvereniging wensen we als longartsen uiting te geven aan onze ongerustheid, vrees
en woede over de evolutie van de besmettingscijfers en de aanpak door de overheden daarvan,
mede namens onze uitstekende medewerkers en onzegbaar toegewijde verpleegkundigen.

Het aantal besmettingen explodeert, er is een exponentiële groei, en onvermijdelijk zal dat straks
ook voor het aantal ziekenhuisopnames en daarna overlijdens het geval zijn, met een vertraging van
2 tot 6 weken. We vrezen opnieuw tientallen tot honderden opnames op de intensieve
zorgafdelingen. Een derde van die patiënten zal sterven en veel overlevenden zullen na lang en
moeizaam revalideren met mentale of lichamelijke defecten achterblijven. Ouderen en
risicopatiënten sterven, soms ook perfect gezonde veertigers, in zeldzame gevallen kinderen.
Correcte zorg voor niet-COVID-patiënten wordt bemoeilijkt, ook daar vallen slachtoffers.
Hardwerkende medeburgers zien hun bedrijf teloorgaan.

Is het daarop dat verantwoordelijke politici wachten? Denken ze op die manier de klok terug te
kunnen draaien?

Sommige burgers gedragen zich onverantwoordelijk; zingen, dansen en drinken, wanen zich
onsterfelijk, en dragen het virus mee naar huis, maar ook in welmenende families wordt het virus,
door een of meer meegebracht, doorgegeven. Infotainment en halfslachtige richtlijnen dragen bij
tot kleine en grote fouten en vergroten zo de kans op virusoverdracht. De veelheid aan info
overspoelt de waarheid.

Het gebrek aan verantwoordelijkheidszin bij bepaalde individuen is stuitend, maar ook het
gebrekkig inzicht van sommige politici. Dat hypothekeert de gezondheid van iedereen en van ons
economisch weefsel. De uitdaging blijft de economie maximaal te laten doorgaan, onder voldoende
beschermende maatregelen, maar dan wel zonder die beschermende maatregelen te
minimaliseren.

Het risico is groot dat contact tracing achter de zaken zal blijven aanlopen, het ‘window of
opportunity’ om dit op te starten is ondertussen gesloten, omdat er te veel nieuwe besmettingen
zijn, en een nog veel groter aantal verdoken (niet-geteste) positieven, namelijk hun immense aantal
contacten.

Daarbij voegen zich straks registraties van wie op reis was, in schril contrast met de
veronachtzaamde mogelijke expositie in hotpoints in eigen land (Antwerpen?). Waar is de
mankracht om desgevallend horecabezoekers, terugkeerders en contacten (voor en na de test) van
besmette personen te contacteren en zo nodig op te volgen?

Probleem groter dan geschat

Het probleem is groter dan geschat,

• omdat sommige besmette patiënten geen klachten hebben, omdat er vals negatieve testen zijn,
• omdat een test direct na contact nog negatief kan zijn en pas 4 tot 10 dagen later positief wordt.

Er moet dus ook ingezet worden op hercontrole.

De Chiroleiders-cluster illustreert hoe sluiks besmettingen optreden en zich kunnen verspreiden. Zijn die jeugdbubbels dan toch niet té groot?
De vraag ‘waar zitten de bronnen?’ is vandaag tevergeefs, want bij elke besmetting komen er
bronnen bij.
De apps op smartphones zijn vermoedelijk efficiënter dan de vandaag voorgestelde registraties en
afhandelingen daarvan, zonder dat ze een grotere impact hebben op de privacy. Of dit in regel is
met de GDPR en andere wetten, had al lang moeten uitgeklaard zijn.

Tracing and testing kan de epidemie die men reeds tot deze schaal liet uitgroeien dus niet meer
terugdringen. Er is vooral meer bescherming nodig. De genoemde maatregelen leiden de aandacht
af van de noodzaak tot sterke reductie van de contacten: ook wij, longartsen, pleiten voor het
beperken van de bubbels tot strikt 10 personen per week.

Ons inziens moet er ook een perspectief zijn, bijvoorbeeld ‘10, exclusief en van onbepaalde duur tot er minder dan 100 besmettingen per dag zijn’. Strikt genomen zijn contacten op het werk, in het warenhuis, in de winkel, bij de dokter ook allemaal contacten die moeten meegerekend worden in de ‘10’ of ‘15’.Voor sommige groepen, zoals kinderen en volwassenen met mentale handicap, evenals bewoners van woonzorgcentra, moeten bijzondere bubbels gecreëerd worden, waarbij vooral ook bezoekers nauwlettend het eigen gedrag moeten volgen.

Het begint allemaal met correcte handhygiëne: handen wassen, zo nodig ontsmetten. Het dragen
van een neus-mondmasker moet meer gepromoot worden. Indien goed gedragen reduceert het
masker het risico, zonder het helemaal uit te sluiten. De verwarrende communicatie rond het al dan
niet dragen van maskers in het begin, toen er tekorten waren, leidde ertoe dat een deel van de
bevolking nu moeilijker te overtuigen is over nut en noodzaak. Er moet ingezet worden op een
handhaving van het dragen van maskers en de grootte van de bubbels. Politici laten weten dat dit
niet mogelijk is, maar ook snelheid op de weg, huiselijk geweld, fiscale fraude e.d. zijn moeilijk te
handhaven: kiezen we dan de weg naar een failed state? Het economische argument telt wel
degelijk mee. Maar een nieuwe zware golf zal méér vernietigen dan de inperkende maatregelen die
nu noodzakelijk zijn.

Elk individu, van jong tot oud, moet op zijn plicht tot handhygiëne en het dragen van een masker
gewezen worden. We moeten elkaar aanspreken op correct gebruik, zonder daarbij te vermanend
op te treden, en toelaten dat we aangesproken worden, zonder dat te ervaren als bedreigend.
Steeds weer kijken politici achteruit naar wat ze al deden, te veel in verdediging van het eigen
handelen en de eigen positie, in plaats van vooruit te kijken. Ook media, die aan de discussie zouden moeten deelnemen, dragen schuld. Journaals cultiveerden in woord en beeld ongeduld en snoepjeslogica.

Het moest snel weer naar leuk, hoera voor elke versoepeling. Achter de hoek verkneukelt
zich het virus... De bevolking werd inderdaad in slaap gewiegd. Een Vlaamse krant titelde terecht:
“Virologen ziedend”.

Eind dit jaar worden mogelijk één of meer vaccins op ruimere schaal beschikbaar. Hopelijk zal het
initiatief van de Europese Unie ook de Belgische burgers beschermen, zo niet zal het maskertekort
zich straks als vaccintekort herhalen. Er ‘zouden’ 4 miljoen Belgische risicopatiënten zijn, maar hun
risico is niet steeds even groot. Dit kwantificeren wordt noodzaak, liefst niet weer op het allerlaatste
ogenblik.

Samenvattend opteren we voor een ‘bubbel met maximaal 10, exclusief en van onbepaalde duur
tot er minder dan 100 besmettingen per dag zijn’, betwijfelen we de haalbaarheid van contact
tracing, vragen we ons af of een smartphone app toch niet heroverweegbaar is, steunen we het
maskergebruik in de wetenschap dat dit slechts partiële bescherming biedt, liefst met duidelijke en
uniforme richtlijnen, vragen we bijzondere maatregelen voor personen met mentale handicap, en
vragen we goed gestroomlijnde maatregelen voor de bedrijven, idem voor de gezinsinkomens. Het
publiek moet correct worden voorgelicht, zonder een overvloed aan niet-relevante elementen,
noch de drang om het leuk te houden. Maar een nieuwe lockdown is nu wel heel dichtbij aan het
komen.

Als longartsen staan we mee in de frontlinie in de strijd tegen COVID-19. De afgelopen maanden zijn
hectisch geweest. Op ziekenhuisniveau zijn het longartsen die veelal als expert fungeren, daar waar
het op nationaal niveau om klinisch infectiologen/virologen gaat. Op dit microniveau werden
meestal de adviezen van de expert-ziekenhuishygiënist gevolgd. Dat nationale experts nu met de
vinger gewezen worden nadat hun advies tot striktere maatregelen niet gevolgd wordt, is erg. Wij
wensen onze steun te betuigen aan de experten/wetenschappers die zich de afgelopen maanden
hebben ingezet.

Net nu vele zorgverleners grote nood hebben aan wat recuperatie, komt de tweede golf als een
tsunami op de maatschappij af. Onze verpleegkundigen hebben het uiterste van zichzelf gegeven,
soms met doodsverachting. Neen, we wensen echt niet dat ze dat nog eens moeten overdoen.