Tal van ziekenhuisnetwerken zijn volop bezig met hun strategisch plan of hebben dat al ingediend. Ook regent het berichten over ziekenhuisfusies. Daarnaast rijzen er wel wat vragen over het statuut van de ziekenhuisartsen in die netwerken en de gevolgen van de samenwerkingsvormen op fiscaal en verzekeringsvlak. Reden voor Ahlec (Antwerp Health Law and Ethics Chair) om ziekenhuisoverschrijdende samenwerkingen centraal te plaatsen op het congres van vrijdag 19 januari (1).

Evelien Delbeke (gastprofessor UAntwerpen en academisch coördinator van Ahlec, foto) geeft tekst en uitleg. “Recent nog kwam de boodschap dat de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) zich bevoegd acht om te kijken of een fusie niet leidt tot een monopolie met hogere prijzen, minder keuze en/of minder innovatie tot gevolg. De BMA is van oordeel dat ze met een concentratiecontrole een meerwaarde kan bieden door zaken af te dekken die bijvoorbeeld door het Departement Zorg of de wetgever nog niet zijn afgedekt.” De ziekenhuissector koestert twijfels bij die positionering van de BMA. Ze vraagt zich af waar de BMA nog extra bescherming kan bieden. De BMA focust op toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg. Maar vandaag werken de ziekenhuizen al in een enorm gereguleerd raamwerk dat die zaken garandeert. 

Dat is een eerste invalshoek waarop het congres meer licht kan werpen, door de voordracht van Vasiliki Mitrias & Bert Willekens (BMA). “Recent nog was er een persbericht van de BMA naar aanleiding van de fusie van twee Waalse ziekenhuizen, dus stof genoeg om daarover door te bomen. Interessant om meer te vernemen over hun visie en werkwijze dus”, meent ook Prof. Delbeke.

Voorwaarts met de handrem op

Een ander heet hangijzer is dat de overheden wel aanmanen om werk te maken van de netwerken en andere samenwerkingen tussen ziekenhuizen, maar anderzijds onvoldoende tools lijken te geven om daarin stappen vooruit te zetten. Daarop gaat Jo Leysen in (vertegenwoordiger Eleyas BV, gedelegeerd bestuurder AZ Turnhout). Denk aan onaangepaste erkenningsnormen terwijl de financiering grotendeels op ziekenhuisniveau blijft trappelen. 

Niet zo lang geleden zat er weer beweging in enkele ziekenhuisnetwerken langs Vlaamse kant (Ieper dat uit TRIaz, het netwerk met AZ Delta Roeselare en Sint-Andries Tielt stapte bijvoorbeeld). “Een ziekenhuis kan een netwerk verlaten”, meent Evelien Delbeke. Maar dat ziekenhuis moet dan wel aansluiten bij een ander netwerk, aangezien elk ziekenhuis deel moet uitmaken van een netwerk. Prof. Christophe Lemmens, die een boek schreef over de ziekenhuisnetwerken, zal daar tijdens zijn lezing uitvoerig op ingaan. Meer in het algemeen komt zeker ook aan bod wat tot de bevoegdheid van het locoregionaal netwerk behoort en wat nog bij het pakket van het individuele ziekenhuis blijft.”

Statuut ziekenhuisartsen

De ziekenhuisnetwerken worden ook bekeken op het niveau van de ziekenhuisartsen. Wat is bijvoorbeeld de impact op het statuut van de ziekenhuisartsen in de ziekenhuisnetwerken? “Het meest duidelijke verschil heeft volgens mij te maken met het feit dat de netwerk-medische raad over het algemeen een ruimere inspraak heeft dan de medische raad op ziekenhuisniveau. In het eerste geval is er vooral sprake van co-governance. Het is dan van belang om te weten wat precies tot de bevoegdheid van het netwerk behoort.” De kans is groot dat Prof. Filip Dewallens als expert ingaan op dat consensusmodel. Wat de positie van de hoofdarts betreft: die heeft nu, door een recente wetswijziging, eveneens een ruimer instructierecht op ziekenhuisniveau zoals dat al gold voor de hoofdarts op netwerkniveau.

Andere hangijzers

Ook zijn er nog veel openstaande vragen over de fiscale aspecten van een netwerk (bijvoorbeeld BTW) en over de manier waarop de risico’s van de governancestructuren kunnen worden afgedekt. Mr. Jan Tuerlinckx neemt het fiscale luik op zich, Pieter Panneel en Ans Bluekens (Vanbreda Risks & Benefits) gaan in op het verzekeringsaspect.

Om te eindigen waar we begonnen, bij de indiening en beoordeling van de zorgstrategische plannen die nu volop aan de gang is: “Er blijft in de huidige regelgeving enige beoordelingsmarge. We hebben daarom gevraagd aan het Departement Zorg om een inkijk te geven in de wijze waarop zij werken en de zorgstrategische plannen beoordelen en goedkeuren.” Als toemaatje is trouwens een videoboodschap voorzien van minister Crevits (CD&V), bevoegd voor het Vlaamse niveau.

De studiedag zelf wordt ingeleid door Prof. Thierry Vansweevelt, Ahlec-voorzitter.

Deelnemers aan de studiedag kunnen het boek ‘Ziekenhuisnetwerken’ van Christophe Lemmens bij inschrijven bestellen met 30% korting.

(1)   Studiedag Ziekenhuisoverschrijdende samenwerkingen, vrijdag 19 januari, 9u - 16u, UAntwerpen, Campus Drie Eiken. Info over programma en inschrijvingen vindt u hier.