Op 15 februari bespraken zes politieke vertegenwoordigers, uitgenodigd door de Unessa ziekenhuisfederatie, hun visie op de gezondheidszorg en sociale zorg. De verschillen waren niet van de lucht... Een greep uit hun ideeën die ze in werkelijkheid willen omzetten na de verkiezingen van 9 juni.  

Om het debat op gang te brengen, werd de 250 deelnemers aan het evenement - die veel van de bij Unessa aangesloten organisaties vertegenwoordigden - gevraagd de volgende vraag te beantwoorden: "Moest uw instelling/structuur in 2023 afzien van investeringen (personeel aannemen, apparatuur aanschaffen, renovatiewerkzaamheden)?" 89% van de ondervraagden antwoordde bevestigend. Dat alles leverde direct stof tot discussie op onder de aanwezige politici.  

De groeinorm verhogen 

"Eliane Tilleux, parlementslid (PS) en voorzitter van de Kamer: "Wij van de Socialistische Partij pleiten voor een veel meer structurele financiering om de middelen die gedeconcentreerd zullen worden op langere termijn,  levensvatbaar te maken. We willen een minimale groeinorm van 3% voor het zorgbudget om aan de behoeften van de bevolking te kunnen voldoen."

Financiering afstemmen op behoeften

"De oplossing is niet om steeds meer geld uit te geven," betoogde Georges-Louis Bouchez, voorzitter van de Mouvement Réformateur (MR). "De afgelopen zes jaar is er 10 miljard extra geïnvesteerd in de gezondheidszorg. Het budget steeg van 25 miljard naar 35 miljard. Het belangrijkste is dat we de werkelijke behoeften kunnen voorspellen. Voorspellen moet op territoriaal niveau gebeuren, omdat we het sociaaleconomische niveau van een populatie kennen. Dat zou ons in staat stellen om een specifieke beleidsaanpak te hanteren. Vandaag gebeurt dat niet omdat er geen budgettaire duurzaamheid bestaat, vooral niet op regionaal niveau door de dramatische staat van de financiën."

De MR-voorzitter meent dat in plaats van extra geld te geven aan zorg- en hulpstructuren, we hun kosten kunnen verlagen, bijvoorbeeld door specifieke belastingmechanismen te creëren voor zorgmedewerkers en instellingen. "Dit alles moet deel uitmaken van de budgettaire aanpak van het Waals Gewest, die daags na de verkiezingen echte politieke keuzes zal vereisen."

Veranderende financieringsmechanismen 

"Justitie, gezondheid en onderwijs zijn drie pijlers van de samenleving waarin we moeten kunnen investeren. Daarom moeten we blijven investeren in gezondheidszorg, waarvan de kosten stijgen naarmate de Belgische bevolking ouder wordt en waar we te weinig investeren in preventie," zegt Elisabeth Degryse, Les Engagés. "Er zijn nog steeds veel behoeften waarin niet wordt voorzien. We kunnen werken aan efficiëntie en rationalisatie, maar we moeten ophouden te geloven dat we moeten besparen in de gezondheidszorg. We moeten ons richten op financieringsmechanismen en voorspelbaarheid, en die zijn niet hetzelfde voor een kinderdagverblijf, een ziekenhuis, een dienst voor mensen met een handicap... 
Minister Vandenbroucke lanceerde een ziekenhuishervorming. Het is essentieel dat ze doorgaat. De gezondheidscrisis heeft aangetoond dat het onmogelijk is om te blijven werken met prestatiefinanciering, waardoor ziekenhuismanagers zich niet kunnen bezighouden met kwaliteit. Het is de verantwoordelijkheid van politici om in te stemmen met investeringen die zich later terugbetalen in termen van efficiëntie".

700 miljoen aan besparingen

"Het debat is niet of we meer geld aan de gezondheidszorg moeten geven, maar of we moeten stoppen met geld aan de gezondheidszorg te onttrekken. De stijging van de energieprijzen heeft een grote impact gehad op de instellingen en er zijn enorme overwinsten gemaakt in de energiesector. Ik ben verbaasd over de passiviteit van een federale regering met, onder andere, de PS, MR en Ecolo, die deze prijzen niet heeft geblokkeerd. In 15 Europese landen is dat wel gebeurd", onderstreept Germain Mugemangango, leider van de PTB-fractie in het Waalse parlement.

"We moeten stoppen met besparen in de gezondheidszorg. Dat is wat de federale regering heeft gedaan. Ze bespaarde 700 miljoen euro op gezondheidszorg door een reeks maatregelen. De groeidoelstelling van 2,5% voor de gezondheidszorg, die in de beleidsverklaring van de regering stond, is teruggebracht tot 2%. De premier pochte tegenover de Europese instellingen dat hij €11 miljard had bespaard. Met  gevolgen voor de gezondheidszorg. Op Europees niveau wordt over een periode van 7 jaar een besparing van 27 miljard euro verwacht. De PTB vindt dat we ons moeten verzetten tegen deze Europese bezuinigingen waarvoor alle openbare diensten zullen moeten betalen."

De economie stimuleren 

"We moeten stoppen met het leven van professionals in de gezondheidszorg ingewikkelder te maken", zegt François De Smet, voorzitter van Défi. "In de kinderopvangsector heeft de hervorming van de kinderdagverblijven het leven van de kinderdagverblijven vergiftigd door een administratieve starheid op te leggen die sommige privévoorzieningen heeft gedwongen hun deuren te sluiten en de openbare voorzieningen in moeilijkheden heeft gebracht. We moeten zorgen voor autonomie en empowerment."

De voorzitter van Défi gelooft dat door de groei van "zorg" in de komende jaren en rekening houdend met het feit dat personeel in deze sector niet vervangen zal kunnen worden door AI, deze banen aantrekkelijk kunnen zijn als managers ze opwaarderen. "Waar zal het geld vandaan komen om dit beleid uit te voeren? De gewesten hebben geen geld. De federale overheid ook niet. Dat betekent dat er politieke keuzes gemaakt moeten worden. We zullen elders geld moeten vinden, in gebieden waar we kunnen besparen, maar bovenal denk ik dat we de economie van ons land moeten stimuleren, de tewerkstellingsgraad moeten verhogen, zodat onze inkomsten sterk genoeg zijn om de gezondheidszorg beter te financieren.

De spelers vertrouwen

 "Als er een crisis is, moet je snel reageren. Maar het is altijd te laat. Investeringen daarentegen worden geprogrammeerd over 5 jaar", legt Laurent Heyvaert, parlementslid voor Wallonië en de FWB (Ecolo), uit. "Om deze twee tijdschema's te laten samenvallen, moeten we de actoren vertrouwen: de structuren, de werknemers en de federaties. De administratie moet garant staan voor dit tijdschema. Als je investeert en het jaar daarop weer desinvesteert, moeten de instellingen die verloren tijd terugverdienen. Ik heb liever dat de overheid permanent investeert."

Financiering van de opgelegde maatregelen

"Ik hoop dat de partijvertegenwoordigers beseffen dat elke overheid, of het nu federaal, gewestelijk of Europees is, nieuwe normen oplegt. Elke nieuwe eis betekent een extra kost voor het land. Maar het budget om aan die nieuwe eisen te voldoen, wordt vaak vergeten. Het minste wat je als politicus kunt doen wanneer je maatregelen oplegt aan een sector, is om ze te financieren", adviseerde Philippe Devos, algemeen directeur van Unessa, de politici die aanwezig waren op het debat.

"We moeten toegeven dat dat al jaren niet het geval is. Als het bijvoorbeeld gaat om de financiering van cyberveiligheid, kan niet gezegd worden dat de federale regering verantwoordelijkheid opneemt voor haar keuzes. Je moet verder kijken dan één parlementaire termijn en toezeggingen doen over een periode van bijvoorbeeld 20 of 30 jaar om infrastructuren opnieuw op te bouwen. Dat is nu niet het geval. Deze houding baart ons zorgen."