Het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) selecteerde 142 indicatoren om een volledig beeld te geven van de performantie van de Belgische gezondheidszorg. Het rapport moet aspecten identificeren die nader onderzoek verdienen of waarvoor prioritaire actie nodig is. Enkele highlights voor de specialisten.

De auteurs bevelen aan om de waarschuwingssignalen verder aan te pakken, om te zorgen voor een snelle en duurzame beschikbaarheid van gegevens die kunnen worden gebruikt voor de evaluatie en om meetbare prioriteiten en doelstellingen voor België te bepalen. Die kunnen dan, indien mogelijk, worden gekoppeld aan performantie-indicatoren.

Deze editie had als nieuwigheid om de veerkracht van het systeem te testen in het licht van de pandemiejaren. Dat volgens drie belangrijke assen:

• de capaciteit om te innoveren als reactie op de crisis,
• de capaciteit om de bestaande diensten te laten voortwerken
• de capaciteit om de beschikbaarheid van voldoende zorgverleners te garanderen.

Voor de eerste twee punten deed België het vrij goed. Hoewel het niet altijd gemakkelijk was, slaagden de afdelingen intensieve zorg van de ziekenhuizen erin om tijdens de pandemie het hoofd boven water te houden. De inzet van teleconsultaties in huisartsenpraktijken bleek een effectieve oplossing te zijn om de toegang tot de eerstelijnszorg te behouden. De vaccinatiegraad was ook vrij goed, vooral bij ouderen, hoewel het aanvankelijke enthousiasme na verloop van tijd wat is weggeëbd.

Aan de andere kant hadden de zorgprofessionals het moeilijk in deze verwarrende periode. Het aantal vacatures voor verpleegkundigen in ziekenhuizen steeg explosief en het aantal bedden dat gesloten werd door gebrek aan personeel bedroeg soms meer dan 10%. Tegelijkertijd liep het percentage verpleegkundigen dat overweegt het beroep te verlaten op tot 30%.

Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen bleek zorgwekkend (antibiotica en antidepressiva). Er worden ook nog steeds te veel anticholinergica (medicatie die spierbewegingen remt), psychotrope geneesmiddelen en antidepressiva voorgeschreven aan ouderen, vooral wanneer ze in instellingen verblijven.

Supplementen

"Het wijdverspreide gebruik van supplementen werd aangetoond voor ziekenhuiszorg (ereloonsupplementen vertegenwoordigen 50% van de eigen betalingen in ziekenhuiszorg) en gesuggereerd door het lage aandeel ambulante activiteiten van geconventioneerde medisch specialisten en tandartsen (minder dan de helft van de consultaties van medische specialisten en ongeveer 1 op de 4 patiëntencontacten met een tandarts werden uitgevoerd door een geconventioneerde arts, met grote verschillen per specialisme)", signaleert het rapport. "Dat is problematisch, omdat beschermingsmaatregelen (zoals de maximumfactuur en de verhoogde tegemoetkoming) niet van toepassing zijn op supplementen en directe betalingen."

Veerkracht

Hoe stond het met de veerkracht van het systeem voor en na de coronaschok?

Aantal vacatures voor verpleegkundigen in ziekenhuizen

31/12/19- 31/12/21 Bron: FOD Volksgezondheid

Aantal chirurgische prestaties essentieel voor het ziekenhuis (basis 2019 = 100)

03/20-01/23 Bron RIZIV (Audit Ziekenhuizen)

Aantal nieuwe diagnoses van invasieve kankers (per maand) (als percentage van het aantal nieuwe diagnoses van invasieve kankers in de pre-COVID-periode)

01/20-12/21 Bron: Belgisch Kankerregister

> Het volledige rapport leest u hier.

> Gebruik antidepressiva en antibiotica is zorgwekkend (KCE)