Gisteren werd een nieuwe richtlijn van kracht om afzondering en fixatie in de residentiële geestelijke gezondheidszorg te voorkomen. Dat naar aanleiding van het rapport van Zorginspectie over ‘Vrijheidsbeperkende maatregelen bij kinderen en jongeren in kinderpsychiatrische afdelingen van algemene en psychiatrische ziekenhuizen’.

Uit het rapport bleek dat een aantal voorzieningen regelmatig vrijheidsbeperkende maatregelen toepast, waaronder afzondering en fixatie.

De richtlijn is gebaseerd op internationaal wetenschappelijk gevalideerd onderzoek. Ze stelt preventie voorop (infrastructurele inrichting en herinrichting, vormingen voor personeel, uniform regelgevend en normatief kader, de-escalerend optreden…). Ze laat vrijheidsbeperking enkel toe als de betrokkene voor zichzelf of anderen in zijn directe omgeving een gevaar vormt.

Risico's

 Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Afzondering en fixatie houden risico’s in, zowel voor de zorggebruikers als de hulpverleners. Voor beide zijn dergelijke maatregelen psychisch zwaar en kan het gebruik van dwang ook tot fysieke kwetsuren leiden. Vandaar de nieuwe richtlijn in samenwerking met de sector.”

Patiënten- en familieverenigingen zijn al langer vragende partij voor meer preventie en alternatieve manieren om met escalatie en agressie om te gaan. Wanneer hulpverleners toch beslissen om tot dwangmaatregelen over te gaan, moeten de waardigheid en de rechten van de zorggebruiker maximaal gerespecteerd worden.

Dr. Kathleen De Cuyper, projectleider LUCAS KU Leuven: “Het gebruik van afzondering en fixatie kan enkel als een uitzonderlijke veiligheidsmaatregel, in geval van ernstig en acuut gevaar, en enkel indien alternatieve interventies niet volstaan. Nabespreking en opvolging zijn daarenboven integrale onderdelen van afzondering of fixatie, met als doel nieuwe dwangmaatregelen te voorkomen.”

Controle

Zorginspectie zal de navolging van de richtlijn controleren. Daarenboven is het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin gestart met een vervolgstudie waarin wordt onderzocht of de richtlijn aangevuld kan worden met aanbevelingen voor specifieke technieken voor hulpverleners. Het consortium van psychologen (LUCAS KU Leuven) en juristen (Instituut voor Sociaal Recht, KU Leuven) die de richtlijn ontwikkelden, krijgt versterkt van verpleegkundigen (Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde, KU Leuven).

Infrastructuur

De kinderpsychiatrische diensten kunnen tevens bij de Vlaamse overheid een subsidieaanvraag indienen voor aanpassingen aan hun infrastructuur. Het kan gaan om dringende bouwkundige ingrepen om de veiligheid van het personeel en/of de veiligheid/behandeling van de zorggebruikers te verbeteren. Maar ook om preventieve structurele maatregelen in residentiële voorzieningen die werken met minderjarigen. Zo kunnen zij een time-outruimte inrichten, zorgtechnologie installeren, de buitenomgeving aanpassen. De uiterste indieningdatum voor de subsidieaanvraag is 31 maart 2019.

Er werd voor 2019 een budget van 1 miljoen voorzien voor vorming over agressie in de jeugdhulp, zowel voor de geestelijke gezondheidszorg als de andere jeugdhulpsectoren.

In overleg met de sector werd vanuit Zorg en Gezondheid een eenduidige begrippenlijst opgesteld voor de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen. Dit begrippenkader is cruciaal voor een efficiënte controle door Zorginspectie.

Meer info vindt u hier.

Lees ook: opsluiting lang geen uitzondering.