In zijn advies van 22 juli 2020 meent de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) dat ziekenhuizen ondernemingen zijn volgens het mededingingsrecht. En dat een ziekenhuisnetwerk de controle over de afzonderlijke ziekenhuizen die deel zijn van dit netwerk, blijvend kan veranderen.

Ter herinnering: topadvocaat Filip Dewallens uitte in een opiniestuk in december 2018 in De Specialist zijn bezorgdheid over het feit dat "de naleving van het mededingingsrecht door de ziekenhuisnetwerken een onderwerp is dat nooit aan de orde kwam, zelfs niet in het parlement".

Vlaanderen

Dr. Marc Geboers (Zorgnet-Icuro) weet dat de BMA momenteel bekijkt of de netwerkvormlng tot een soort concentratie kan leiden die verstoren kan werken in het gezondheidslandschap. De zaak zou al ter sprake gekomen zijn bij het kabinet De Block en artsenverenigingen. De BMA zou ook al contact gehad hebben in augustus met een aantal ziekenhuizen. "Men bekijkt welk ziekenhuis aanmeldingsplichtig zou zijn en bij de vorming van een netwerk moet anticiperen via een aanvraag om te checken of alles klopt met de mededingngswetgeving."

Niet noodzakelijk komen daarvoor de grote ziekenhuisnetwerken in het vizier. "De BMA bekijkt eerder de beslissinsstructuren en of er intern geen prijsafspraken worden gemaakt, enzomeer. Overigens is eerst aan de orde of de BMA zich hier wel mee moet bezighouden. Gezondheidszorg is immers geen puur economische tak. We werken niet zoals grootwarenhuisketens die elkaar opslorpen bijvoorbeeld. De wettelijke verplichtingen bij ons gaan net uit van optimalisatie."

Anderzijds ziet men de jongste tijd meer en meer dat men artsen als ondernemers beschouwt en ziekenhuizen als ondernemingen?

"Net daarom proberen we de BMA uit te leggen hoe de governance van ziekenhuizen in elkaar zit en de financiering. Of hoe poliklinieken zich verhouden tot hospitalisatie."

"Met Zorgnet-Icuro hadden we samen met een gespecialiseerd advocatenkantoor in tempore non suspecto al een studie laten verrichten daarover. De conclusie luidde dat ziekenhuizen in het licht van het Europese mededingingsrecht niet aanmeldingsplichtig zouden zijn. Maar nu vond de BMA het dus toch nog nuttig om alles eens grondig te bekijken."

Wallonië

In het Waalse parlement is de Waalse minister van Volksgezondheid, Christie Morreale, op de hoogte van dit probleem. De BMA houdt toezicht op concentraties om na te gaan of die "de daadwerkelijke mededinging op de Belgische markt of een wezenlijk deel daarvan niet significant belemmeren, met name door het ontstaan van of de versterking van een machtspositie".

Voor de socialistische minister "kan deze vraag niet categoriek worden beantwoord, aangezien de ziekenhuisnetwerken verschillen. De netwerken moeten per geval worden geanalyseerd op basis van alle feitelijke elementen en de specifieke omstandigheden van elk netwerk. Het lijkt erop dat het accountantskantoor van de BMA deze analyse ook van geval tot geval bekijkt."

Verzoeken om documenten

Het accountantskantoor van de BMA vroeg de ziekenhuizen dus om een hele reeks documenten (statuten van het netwerk, aandeelhoudersovereenkomsten, de omzet van de ziekenhuizen van het netwerk, etc.) toe te sturen, zodat het kan beoordelen of een formele aanmelding bij de BMA nodig is.

De Waalse minister is van plan de balans op te maken met het federale niveau, via de Interministeriële Conferentie voor Volksgezondheid. De FOD Volksgezondheid legt momenteel de laatste hand aan een nota over dit onderwerp dat zeer binnenkort in een werkgroep zal worden besproken."

Begin oktober stond een bijeenkomst gepland tussen het AVIQ en de BMA om al deze kwesties te bespreken. Ondertussen heeft de AVIQ de netwerken uitgenodigd om hun respectieve dossiers te vervolledigen door het advies van de BMA in te winnen.

En in Brussel?

Voor Etienne Wéry, gedelegeerd bestuurder van het Irisziekenhuisnetwerk, worden de Brusselse ziekenhuizen geconfronteerd met een 'laat ontwaken van de overheid'. "De wil bestaat om strategisch lang samen te werken binnen de netwerken. We zullen ons in een bevreemdende situatie begeven. Deze autoriteit moet de vraag stellen, dat begrijp ik, maar ik weet niet hoe ze die zal beantwoorden. Ik maak me echter minder zorgen over grote steden als Brussel, omdat er concurrentie is. Op dit moment zijn we bezig met de documenten door te sturen die gevraagd worden. W zullen zien wat er daarna gebeurt."

Dit dossier ligt dus al op de tafel van de nieuwe federale regering....

Lees ook: Ziekenhuisnetwerken: zijn we de antitrustwetgeving vergeten? (Filip Dewallens)