De Kamer besprak onlangs het wetsontwerp van minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) om een Commissie voor gezondheidszorgdoelstellingen op te richten binnen het Riziv om ‘een wetenschappelijke lange-termijndimensie toe te voegen aan het gezondheidszorgmodel’. De oppositie verdenkt hem ervan dat hij zo meer macht naar zich wil toetrekken.
Opdracht van de Commissie wordt om vanuit wetenschappelijk oogpunt richting te geven voor het gezondheidszorgbeleid voor een komende legislatuur en deze oriëntaties ook te evalueren en desgewenst te actualiseren in aanloop naar de jaarlijkse gezondheidszorgbegrotingen, heet het. Deze wetenschappelijke lange-termijndimensie moet iets toevoegen zonder te raken aan het huidige overlegmodel. Beide moeten elkaar versterken, aldus nog de minister.
Voet tussen de deur
Kathleen Depoorter (N-VA) was niet mals met haar kritiek: “Er wordt een nieuwe commissie opgericht in de schoot van het Riziv, het Riziv dat al tien jaar geen verantwoording geeft aan het Rekenhof. Het Riziv heeft voor het jaar 2024 37,3 miljard euro begroot. In deze begroting worden weinig concrete stappen voorgesteld, en het regeerakkoord wordt daarbij met de voeten getreden. Het regeerakkoord bepaalt immers dat de minister werk zal maken van de voorbereiding van institutionele hervormingen rond volksgezondheid. Het voorliggende wetsontwerp bepaalt echter dat de deelstaten mogen aanschuiven met een raadgevende stem!”
Dat is volgens Depoorter geen institutionele hervorming. “Er wordt gewoon een extra commissie opgericht waar nog een overleg wordt gepland.” Ze dringt dan ook aan op een vereenvoudiging van de gezondheidszorg, wat voor haar neerkomt op een regionalisering. “De datum van inwerkingtreding van het ontwerp is bijzonder”, stipt ze nog aan. “De minister poogt via het ontwerp en dit vehikel een voet tussen de deur te krijgen van de volgende legislatuur.”
Ze wijst er ook nog op dat de minister de huidige doelstellingen uit het regeerakkoord al niet haalt. Alleszins is er niets over bekend over dit item: “De minister ging het aantal vermijdbare sterfgevallen terugdringen met 15%. Is er al een evaluatie van deze doelstelling?”
Zelfs vanuit de Franstalige socialistische zusterfractie werd een en ander met een kritische blik bekeken. Patrick Prévot (PS): “Essentieel is dat de ziekenfondsen en de vertegenwoordigers van de zorgverstrekkers bij het vaststellen van de doelstellingen gehoord worden wegens hun terreinkennis en de eraan verbonden noden. De door de regering aangeduide wetenschappelijke experten hebben stemrecht in de Commissie. Er werd voor gekozen om de verzekeringsinstellingen, zorgverstrekkers, het RIZIV, het FAGG en de FOD Volksgezondheid slechts een raadgevende stem te geven. Kan de minister meer uitleg geven over deze gemaakte keuze? En hoe zullen de patiënten verdedigd worden indien het Verzekeringscomité geen rol meer speelt bij het vaststellen van de doelstellingen?”
Cathérine Fonck (Les Engagés) vindt het eveneens onbegrijpelijk dat ziekenfondsen in de Commissie niet beschikken over stemrecht. “Er wordt veel macht bij de minister geconcentreerd, dat verzwakt het overleg.”
Uiteraard kwam er ook kritiek van Dominiek Sneppe (Vlaams Belang) die betreurt dat weer een commissie het federale niveau verzwaart. Robby De Caluwé (Open VLD) leverde weerwerk omdat zijn eerder ingediende eigen wetsvoorstel “inhoudelijk beter is dan het wetsontwerp dat ter bespreking voorligt. Het is niet echt een goed idee dat er een nieuwe Commissie in de schoot van het Riziv zal worden opgericht.” Daarnaast betreurt hij dat het parlement door het wetsontwerp buitenspel wordt gezet. Er werd niet eens een debat in het parlement over gehouden. Maar Open VLD erkent het belang van gezondheidsdoelstellingen en zal het wetsontwerp dan ook steunen mits voldoende parlementair debat.
“Overlegsysteem intact”
De minister antwoordde onder meer dat er geen bijkomend orgaan wordt gecreëerd binnen het Riziv. “De Commissie vervangt een bestaand controleorgaan.”
De ziekenfondsen en de vertegenwoordigers van de zorgverstrekkers worden opgenomen in deze nieuwe Commissie maar bewust niet met een medebeslissende stem omdat Vandenbroucke een onderscheid wil maken tussen de wetenschappelijke rol van deze adviescommissie en de belangrijke rol die de actoren zelf spelen in de feitelijke besluitvorming in de verschillende overlegorganen van het Riziv (Algemene Raad en Verzekeringscomité). “Daar spelen de mutualiteiten, de artsenorganisaties en de andere professionele organisaties een beslissende rol. Het bestaande overlegsysteem blijft dus intact.”
Een antwoord dat Kathleen Depoorter verre van tevreden stemde. “Ik begrijp het niet meer. De Commissie voor gezondheidszorgdoelstellingen komt in de plaats van een andere commissie maar de minister kan geen duidelijkheid verschaffen over het kostenplaatje. Het Riziv ontvangt per jaar 37,4 miljard euro van de belastingbetaler. Het Riziv weigert een correcte weergaven van de boekhouding ter beschikking te stellen van het Rekenhof. De minister geeft toe dat met de institutionele agenda die in het regeerakkoord werd opgenomen, nog geen aanvang werd gemaakt. Het is hemeltergend dat er 9 ministers moeten beslissen over wie een spuit mag zetten en wie dat gaat betalen.”
“De minister antwoordt dat hij samenwerkt om samen de problemen op te lossen. Dat is niet correct. De deelstaten krijgen een raadgevende maar geen beslissende stem in het overleg. Het federale niveau legt de deelstaten op waar ze naar mogen luisteren. Dat is geen samenwerking. De gezondheidsdoelstellingen zullen er pas komen na meting van data. Maar het is een van de pijnpunten in het gezondheidsbeleid dat de minister niet over data beschikt. Ook het Toekomstinstituut zit vast in een oprichtingsproces.”
Volgens Vandenbroucke tot slot is de Commissie een onderdeel van het grotere verhaal dat hij met het Toekomstinstituut wil schrijven. Dat Toekomstinstituut kende ook al een lange aanloop, uit de tijd van Maggie De Block. het werd verankerd in het ziekenfondspact: in dat instituut zouden de ziekenfondsen een belangrijke rol toegedicht krijgen.
