Sinds 20 mei al is in de Kamer een resolutievoorstel ‘hangende’ om mogelijke fraude via patrimoniale organisaties (vaak vzw’s) van ziekenfondsen te onderzoeken. Er wordt een audit gevraagd door het Rekenhof, op voorstel van de N-VA’ers Valerie Van Peel, Björn Anseeuw en Wim Van der Donckt. Onlangs stond het voorstel weer  op de agenda.

De N-VA’ers stellen vast dat de ziekenfondsen de patrimoniale vzw’s ook aanwenden voor het beheer van andere gebouwen dan de gebouwen die ze zelf gebruiken. Dat doen ze ook voor het beheer van hun deelname in kapitalen in, onder andere, optieken, rusthuizen, apotheken, hotels en private ondernemingen buiten de gezondheidssector.

Weinig transparant, misbruikrisico

In de drie audits die het Rekenhof in 2017 en 2018 afrondde, werd die werking en de controle op de patrimoniale vzw’s niet onderzocht. En dat terwijl volgens hen het beheer van de hen toegekende publieke financiële middelen weinig transparant geacht wordt door het Rekenhof.

De controledienst op de ziekenfondsen zou voor haar controletaak afhangen van de informatie die de ziekenfondsen zelf geven. Daarnaast zouden de bedrijfsrevisoren van de ziekenfondsen tegenover deze instellingen in een afhankelijkheidspositie staan. Nochtans zijn de patrimoniale vzw’s ‘weinig transparant verstrengeld’ tussen, enerzijds, de verzekeringsinstellingen die publiek gefinancierd worden, en anderzijds, private personen en organisaties. Dat houdt een risico tot misbruik in, vinden de kamerleden, meer bepaald “om onrechtmatig gebruikt te worden voor het doorsluizen van publieke financiële middelen naar bevriende of private organisaties, of als middel om zichzelf te verrijken voor personen die bestuursfuncties opnemen binnen de verzekeringsinstellingen.”

Dat dat risico niet onbestaande is, bewijst het geval van De Voorzorg Limburg in maart 2021: toen kwamen enkele personen die bestuursfuncties bekleden bij De Voorzorg Limburg effectief in opspraak wegens fraude met vastgoed dat in het bezit was van het ziekenfonds, wat erop wijst dat het risico op misbruik niet enkel hypothetisch is.

Persoonlijke verrijking

Enkele kwesties die het Rekenhof kan onderzoeken zijn onder meer welke ziekenfondsen (en in welke mate) patrimoniale vzw’s beheren die niet door de verzekeringsinstellingen zelf gebruikt worden, en wat is de aard van deze goederen? In welke mate kunnen deze patrimoniale vzw’s en organisaties onrechtmatig en onopgemerkt gebruikt worden voor het doorsluizen van publieke financiële middelen, of als middel om zichzelf te verrijken voor personen die bestuursfuncties opnemen binnen de verzekeringsinstellingen?

De voorgestelde resolutie dringt aan op een rapport in de eerste jaarhelft van 2023.