Onlangs nam ziekenfonds Solidaris het regionaal ziekenhuis van Namen over. De overname verliep niet vlekkeloos. Zo moesten de algemeen directeur, Stéphane Rillaerts, en dokter Marc Vranckx, medisch directeur van de site Meuse, eind juli opstappen. Inmiddels reageren van hun kant Jean-Pascal Labille, algemeen secretaris, en Jean-Pierre Genbauffe, strategisch adviseur van Solidaris.

Een donderslag bij heldere hemel was het in de Naamse ziekenhuissector, toen een ervaren manager (voormalig CEO van Bordet en Epicura, en expert in ziekenhuisfinanciering) en een doorwinterde medisch directeur hun instelling midden in de zomer moesten verlaten, slechts enkele weken na de overname door ziekenfonds Solidaris.

Voor sommigen was deze overname door de verzekeraar, met ingang van 1 januari 2025, de enige manier om het ziekenhuis van een faillissement te redden. Voor anderen was de instelling al 5 jaar in volle herstelmodus en bevond ze zich in een positieve dynamiek die op het punt stond zijn vruchten af te werpen.

Eén ding is zeker: de nieuwe aandeelhouders besloten, via een resolutie die in juni werd goedgekeurd, om de controle over het ziekenhuis over te nemen door snel nieuwe managers te benoemen op sleutelposities: medisch directeur, raad van bestuur, directiecomité, enz. Een hardhandige praktijk die niet ongewoon is in multinationals, maar waaraan de ziekenhuissector niet gewend is. Ons Franstalig zusterblad Le Spécialiste kreeg een aantal verontwaardigde berichten binnen daarover.

Een eerdere cyberaanval met een blijvend effect op het ziekenhuis is niet vreemd aan de huidige malaise die eigenlijk al maanden aan de gang is. De omzet en de medische activiteiten van de instelling zijn zwaar getroffen door de hacking, en dat liet littekens na. Een interview.

Solidaris en de Mutualité chrétienne zijn van oudsher betrokken bij het beheer van veel ziekenhuizen, maar de overname van een ziekenhuis door een ziekenfonds is volstrekt uniek. Wat motiveerde deze beslissing?

Jean-Pascal Labille, secretaris-generaal: "4-5 jaar geleden legde Maxime Prévot me uit dat de publieke aandeelhouders van het ziekenhuis - de Provincie Namen, het OCMW van Namen en de Intercommunale de Santé de la Basse-Sambre - vonden dat het beheer van het ziekenhuis te complex werd, vooral omdat het te maken kreeg met wisselende politieke meerderheden, waardoor het moeilijk werd om stabiliteit op lange termijn te garanderen."

"De aandeelhouders besloten daarom om een beroep te doen op de Mutualité chrétienne en Solidaris, die al ziekenhuizen beheren. Tijdens de besprekingen besloot Mutualité chrétienne om zich om specifieke redenen niet in te zetten voor het project."

Waarom besloot u om de besprekingen voort te zetten?

J-P.L. "Voor ons is de overname van een ziekenhuis belangrijk omdat veel projecten - geïntegreerde zorg, ziekenhuisnetwerken, Proxisanté - een territorialisering van het zorgaanbod inhouden. Als wereldwijde speler in de gezondheidszorg vinden we het belangrijk om ons in dit project te positioneren. Het is zeker geen financiële investering waarvan we een groot rendement verwachten. We willen alle synergieën tussen het ziekenhuis en onze Centrale de soins à domicile, onze centra voor planning, geweldbestrijding en geestelijke gezondheidszorg (Un pass dans l'impasse) activeren. Door ons te positioneren als ziekenhuisbeheerders willen we ook de toegang tot gezondheidszorg garanderen. We willen ook samenwerken met andere partners, waaronder medische centra."

"Als wij het ziekenhuis niet hadden overgenomen, wie dan wel? Tijdens de eerste gesprekken vertrouwde Maxime Prévot ons toe dat hij niet wist hoe hij zich tot andere spelers moest wenden, terwijl hij erkende dat de ziekenfondsen over expertise beschikken op het gebied van ziekenhuisbeheer. Ik ben bijvoorbeeld vice-voorzitter van het Universitair Ziekenhuis van Luik."

"Al deze redenen hebben ons ertoe aangezet om dit ziekenhuis over te nemen. Dit is een uniek geval."

Is dit echt de rol van een ziekenfonds?

Jean-Pierre Genbauffe, strategisch adviseur: ”Voor wie zich afvraagt of het de rol van een ziekenfonds is om een ziekenhuis te beheren, is het belangrijk om te onthouden dat ziekenfondsen drie belangrijke opdrachten hebben: het medebeheer van de ziekteverzekering, onder andere via overlegcomités, de ontwikkeling van het welzijn volgens de definitie van de WGO en de organisatie van een reeks aanvullende zorgdiensten. We financieren collectieve projecten die iedereen ten goede komen. Als de politici van morgen onze derde opdracht zouden afnemen, zou 50% van de mensen die thuiszorg nodig hebben geen zorgverlener meer hebben."

Hebben jullie geld geïnvesteerd in de overname?

J-P.L.: "Technisch gezien is het een “kosteloze overdracht, inclusief lasten". Deze terminologie is belangrijk omdat we nog moeten praten over de belastingaspecten en registratierechten. We leggen een bedrag op tafel dat een bepaald aantal lasten dekt. Er zouden bijvoorbeeld registratierechten van €20 miljoen nodig kunnen zijn voor de overname van het ziekenhuis. We vragen de belastingdienst om een uitspraak."

J-P.G.: "A priori voldoen we aan alle voorwaarden om deze registratierechten niet te hoeven betalen."

Nieuwe governance, een minder gepolitiseerd bestuur

Het vertrek van Stéphane Rillaerts en Marc Vranckx halverwege de zomer, twee professionals die bekend staan om hun expertise, kwam voor velen als een verrassing?

J-P.L.: "Wij waren ook een beetje verrast dat Stéphane Rillaerts zijn carrière een andere wending wilde geven. We hebben toen samen een regeling uitgewerkt."

"Wat het medisch management betreft, was er al een tijdje een probleem. Ikzelf kijk vooruit. Ik kan begrijpen dat dit vertrek voor wat opschudding heeft gezorgd in de instelling. Ons doel is om de situatie te stabiliseren en het strategisch plan uit te breiden. We gaan het wiel niet opnieuw uitvinden. We zullen het huidige plan verbeteren."

J-P.G.: "Er was de afgelopen 3 jaar al veel werk verzet op het gebied van de algemene en medische strategie. We hebben het gevalideerd tijdens de overnamegesprekken. We zullen prioriteiten moeten stellen, afhankelijk van de financiële situatie en rekening houdend met het Réseau hospitalier namurois en de Clinique Saint-Luc in Bouge, waarmee we een zeer goede samenwerking hebben op het gebied van hartchirurgie."

Hebt u al een wervingsprocedure gestart om het nieuwe managementteam te vormen?

J-P.L.: "Een jaar geleden hebben we een directeur Personeelszaken aangenomen, Quentin Druart. Onlangs hebben we hem belast met de algemene leiding van het ziekenhuis. Wanneer we op 1 januari 2025 de leiding overnemen, zullen we alle managementteams stabiliseren. We zullen een oproep lanceren voor kandidaten voor de functie van medisch directeur."

"Ons doel is om het management te versterken en de synergie tussen de twee locaties van het ziekenhuis te vergroten. Dat werk zal ons het komende jaar bezig houden."

J-P.G.: "De teams van de twee locaties praten nog te weinig met elkaar. De fusie vond immers 10 jaar geleden plaats! Ons doel is om de toegevoegde waarde van cross-functionaliteit te benutten zonder dat dit ten koste gaat van de patiënt of de zorgkwaliteit. We moeten de synergieën vergroten, ook al betekent de huidige financieringsregeling dat we onze twee accreditatienummers moeten behouden. Deze samenwerking zal ons in staat stellen om bepaalde kosten te verlagen en de medische mobiliteit te verhogen ten voordele van de hele structuur."

"De artsen zaten te wachten op iets om een nieuwe visie voor het ziekenhuis op gang te brengen. We spraken met de Medische Raad, die zich niet verzette tegen de overname."

J-P.L.: We wilden een zeer strikt bestuur invoeren. De meerderheid van de Raad van Bestuur van de nieuwe Association hospitalière Samber et Meuse bestaat uit mensen die geen deel uitmaken van de bestuursorganen van Solidaris. Het gaat om Jacques de Toeuf (ex Chirec/Absym), Emmanuel André (UZ Leuven), Anna Groswasser (HUB), Laurette Onkelinx, Wissam Bou Sleiman (CHU Brugmann), Marc De Paoli (CHU Luik), Yolande Husden, Vincenzo D'Orio (ULiège) en Jean-Claude Dormont (ex CHU Tivoli). We wilden een kwaliteitsraad van bestuur samenstellen met complementaire mensen die de ziekenhuissector goed kennen. Er zitten vertegenwoordigers van Solidaris in deze raad, waaronder ikzelf, die de raad voorzit, maar we hebben geen meerderheid.

Deze raad zal onafhankelijk beslissingen kunnen nemen en het management kunnen uitdagen. Ik wil onderstrepen dat tijdens deze overgangsperiode (tot 1 januari 2025, noot van de redactie) de samenwerking met de voorzitter van de Raad van Bestuur, Gilles Mouyard (MR), heel goed verloopt.