Het steeds prangender huisartsentekort doet de eerste gemeenten naar noodmaatregelen grijpen. En dit is nog maar een begin. Een koortsachtige zoektocht naar oplossingen is opgestart. Een sfeerbeeld uit Turnhout (gratis huisvesting), Genk (operatie redding) en het Meetjesland (noodpost).

In Turnhout heeft 8% van de inwoners geen eigen huisarts. De Turnhoutse schepen Luc Op de Beeck (CD&V) werkt samen met huisarts Kris Bayens, voorzitter van de eerstelijnszone, voorstellen uit om meer huisartsen te lokken, signaleert Gazet Van Antwerpen. De cijfers zijn bekend: vandaag telt een huisarts gemiddeld 1.200 patiënten. De generatie dokters die nu met pensioen gaat, had er tot 2.500.

Lokaal verschilt de huisartsendichtheid wel sterk. Zo telt Oud-Turnhout één huisarts per 2.055 inwoners, in Baarle-Hertog is dat één arts per 550 ­inwoners. De oplossing zou erin bestaan om jonge huisartsen naar het Turnhoutse te lokken, maar dat is uiteraard een recept dat alle gemeenten uitproberen terwijl de vijver om in te vissen erg klein blijft. En de huisartsen in opleiding (haio’s) blijven nogal makkelijk in steden hangen of waar ze gestudeerd hebben.

Daarom willen Luc Op de Beeck en Kris Bayens haio’s huisvesting aanbieden, al dan niet in combinatie met een startpremie. Of nog: kant-en-klare praktijkruimtes naar analogie met het ziekenhuismodel voor specialisten. “Zo'n gemeentelijke praktijkruimtes zijn in feite een renteloze lening”, zeggen ze. Of: de comeback van wat Impulseo oorspronkelijk was.

Tegen het najaar hopen Luc Op de Beeck en Kris Bayens een volledig dossier met haalbare oplossingen voor het huisartsentekort klaar te hebben. Naar eigen zeggen bestaat voor hun dossier nu al ruime interesse van buiten de regio.

Genks proefproject: reddingsvisie

Elders, in Genk, legde gepensioneerd huisarts Harrie Dewitte via een onderzoek van de plaatselijke kring Prometheus met uitgebreid cijfermateriaal de vinger op de wonde. Het gaat om een proefproject in samenwerking met de UGent dat over heel Vlaanderen zou worden uitgerold, op basis van een online-bevraging van de praktijken en individuele artsen. 

De bevraging spit heel diep naar het takenpakket van de huisartsen onder meer, naar multidisciplinariteit en de draagkracht van praktijken. Een op de vijf huisartsen is er ouder dan 65 en 12% gaat over vijf jaar met pensioen. Op 10 jaar tijd zouden in het gebied van Prometheus 30.000 patiënten een nieuwe huisarts nodig hebben.

Hoeveel uur per week willen huisartsen werken, luidde een vraag. Uit het onderzoek bij 3.000 huisartsen kwam naar voren dat de meesten 40 uur per week willen werken, maar in realiteit presteren ze er 50. Die spanning is te groot. Net zoals de spanning tussen het aantal patiënten dat een soloarts per week ziet (193) en een andere arts (146).

Ook hier stuit de definitie die het Riziv geeft aan wat een ‘actieve’ huisarts is, op bedenkingen (zie ook de discussie bij de medische verkiezingen). Het Riziv telt immers 13.607 beroepsactieve huisartsen: huisartsen die… minstens één prestatie geleverd hebben in het voorbije boekjaar.

Kritiek is er voorts op mensen die de NHS klakkeloos willen nalopen. “Als men maatregelen uit andere landen kopïeert, moet men ook de nevenwerkingen wegwerken. 60% procent van de NHS-patiënten die in staat zijn om het ziekenhuis te verlaten, doet dat NIET omwille van gebrekkige medische thuiszorg. En online-afspraken, e-consult, teleconsult… schiepen in de NHS GEEN nieuwe capaciteit, maar sommige van die ingrepen hebben de vraag zelfs versterkt.

Als een van de oplossingen ziet Harrie Dewitte alleszins ondersteuning van de soloarts, naast eindeloopbaantrajecten voor artsen boven de 60, plus een (netwerk) Integratiepremie om solo artsen in een bestaande groepspraktijk in te sluiten. Verder ook een regelluwe omgeving (financieel, administratief) voor artsen die stoppen na hun 65 maar wel zieke collega’s vervangen. 

Nog een hele resem andere maatregelen wordt voorgesteld, onder meer: multidisciplinariteit niet prediken, maar ook mogelijk maken. Wat de maatregelen verpleging betreft in de new deal: die zullen voor vele (soloartsen), een niet haalbare kaart zijn. Zo is de huidige 5 uur verpleging per dokter onvoldoende.

De voorlopige eindconclusie is nuchter maar hard: het belang van een goede huisarts ken je alleen maar wanneer je er geen meer hebt. Het is aan mensen met visie om die huisartsgeneeskunde NU te redden.

Meetjesland: huisartsennoodpost

Ook Het Nieuwsblad schenkt ruim aandacht aan het huisartsentekort. Daar vormt het Meetjesland de kapstok. De gemeente Sleidinge, het psychiatrisch centrum en Meetjeslandse Huisartsenkring richten er immers een tijdelijke huisartsennoodpost op wegens de pensionering van drie lokale huisartsen op 1 juli (Hilde Lissens, Renny Billiet en Godelieve Nachtegaele). Vanaf dinsdag 11 juli kunnen patiënten die geen vaste huisarts (meer) hebben, er terecht in een huisartsennoodpost.

“Met een bijdrage van 5.000 euro kunnen we de werking van een huisartsennoodpost starten. Hij zal enkel op dinsdagen en vrijdagen van 8 tot 11 uur open zijn. Patiënten hoeven geen afspraak te maken en er is een wachtkamer. Na drie maanden zullen het gemeentebestuur en de huisartsenkring het unieke proefproject evalueren.”

Meer van dergelijke noodingrepen volgen ongetwijfeld nog de eerstkomende maanden in een flink stuk van Vlaanderen.

> Dreigend domino-effect in de gezondheidszorg (Orde)