Op het ASGB-congres van afgelopen zaterdag wou moderator en Kartelvoorzitter Thomas Gevaert van het panel weten waar het naartoe moet met onze overheidsschuld en de eventuele weerslag op de artsenbudgetten. Wat met de volgende generatie? 

Voor Miet Vandemaele (Vaso) gaat betaalbaarheid ook over beschikbare menselijke middelen. "Ten eerste moeten financiële prikkels de juiste zaken stimuleren, en dus leiden tot correcte zorg. Twee: evidence based werken is essentieel, er zijn hiervan verschillende voorbeelden in de organisatie van oncologische zorg. Wel moet er ruimte blijven voor innovatie die tot bij de patiënt geraakt. Niet tot in het oneindige terugbetalen dus als er geen voordelen voor de patiënt aan verbonden zijn. Denk aan systemische therapie: hier kan het zorgvuldiger. Zo kun je winst halen om te investeren in andere innovaties."

Anouk Buelens-Terryn (Hop-Haio) verwees naar het Kafkaproject dat zuurstof kan geven door tijdswinst bij terugdringen van de administratie (minder parapluattesten). Haar andere voorbeeld, uitstrijkjes terug naar de huisarts schuiven in plaats van naar de specialist en zo besparen, werd wel meteen weerlegd. "Dat je zo op uitstrijkjes kunt besparen, klopt niet", vond Robert Rutsaert. (Die thesis werd eerder al geformuleerd, red.)

"Hét grote probleem in ons land", ging hij verder, "zijn de volumes en daar zijn we als voorschrijvers allemaal verantwoordelijk voor. Laten we eerst ons eigen huis op orde zetten. Anders zijn we niet geloofwaardig als we de overheid meer middelen vragen. We moeten ons aanpassen aan geldende richtlijnen. Ik denk aan de klinische biologie: meer responsabiliseren van de voorschrijvers blijft nodig. Meer forfaitarisering ook.”

Budgetverschuiving

Voor Pedro Facon (Riziv) ligt een deel van de oplossing in een verschuiving van budgetten van ziekenhuizen naar eerste lijn en geestelijke gezondheidszorg. “Ik wil hiermee die lijnen niet tegenover elkaar plaatsen. Maar bijvoorbeeld de overcapaciteit in de spoed moet weg. We kunnen dus zeker rationeler organiseren. Er zijn beloftevolle evoluties, maar het kan sneller en er bestaat nog veel ruimte. De overcapaciteit aan ziekenhuisbedden is nog steeds aanwezig ondanks een verkeerd beeld dat ontstond door de covidcrisis die bij momenten een beddentekort leek te suggereren.”

Als tweede aandachtspunt ziet hij maatregelen qua kosteneffectiviteit, bijvoorbeeld voor de geneesmiddelensector. "We kunnen wel wat recupereren via de zogenaamde ‘geheime contracten, zo komt er wat binnen via refunds.”

Hij besloot: "Sommige klinische studies vallen weleens tegen vergeleken met real world evidence zodat we voor een aantal producten meer naar een voorlopig terugbetalingssysteem dienen te schakelen dat eventueel terug te draaien is. Probleem: eens wanneer de markt voor een bepaald middel gecreëerd is en de patiëntentoegang geopend, is het niet evident om de klok terug te draaien. Elk nieuw zorgprogramma of prestatie moeten we in vraag durven stellen.”

Psychiater Kirsten Catthoor noemde de betaalbaarheid van onze zorg de olifant in de kamer. Voor de psychiatrie is de vraag of de inzet van outreachteams goedkoper is dan langdurige opnames. Maar globaal blijft voor de geestelijke gezondheidszorg een budgettair tekort bestaan. "Het gaat om moral injury: elke dag stel je vast dat je tekort schiet. dat er wachtlijsten zijn. Dat er te weinig doorverwijsmoglijkheden bestaan. Een vicieuze cirkel, dus ik heb er mijn twijfels bij als je dat geheel goedkoper wil maken."

Bij Anouk Buelens-Terryn komt het er in deze discussie ook op aan om patiënten meer te informeren. Het voorschrijfgedrag aanpassen is één zaak, de pers die mogelijk vraaggedrag van de patiënt naar voorschriften beïnvloedt, een andere. Ik denk aan problemen met  lagerugpijn. Van ons wordt meteen een voorschrift verwacht terwijl dat niet steeds nodig is en het veel moeilijker is om een patiënt uit te leggen waarom je iets niet, dan wel voorschrijft.

Als slot van dat alles ook een relativerende noot van Robert Rutsaert die sprak vanuit zijn jarenlange ervaring in begrotingsdiscussies: "Ik heb in al die tijd nog geen enkel jaar een akkoordendiscussie meegemaakt waaruit bleek dat zorg niet meer betaalbaar is. De artsenhonoraria zijn zeker niet te hoog in ons land, vergeleken met het buitenland." Pedro Facon ging daarop door: "We moeten nu ook weer niet gaan doemdenken: het einde van de wereld wordt inderdaad om de vijf jaar aangekondigd. Ons systeem is een van de meest robuuste en de kwaliteit verbetert nog jaar na jaar. Dat betekent niet dat er een zekere zelfgenoegzaamheid in sluipt, er bestaat te weinig hervormingsgezindheid."

(foto: (c) Jerry De Brie)

> Discussie over artsenplanning laait op

> Hoe werk werkbaar houden?