Een jaar geleden sprak de Luikse gynaecoloog Pino Cusumano met De Specialist over een "register van gynaecologen" dat op stapel stond. "We vroegen Benoît Collin om de gynaecologen die in België werken in kaart te brengen in drie leeftijdscategorieën: 30-40 jaar, 40-50 jaar en 50 jaar en ouder... alsook hun aantal patiënten,  bevallingen, echografieën en chirurgische ingrepen... Dat om objectief aan te tonen dat plethora bestaat in sommige specialismen, en daarvoor moesten we ons baseren op objectieve cijfers", zei hij toen.

Als lid van de medisch-technische commissie van het Riziv zit hij nu op de Bvas-artsenbank. Terwijl het werk aan het register doorgaat, kan hij nu al bevestigen dat "de plethora wel degelijk bestaat, ook al is er nog geen register". 

Beter begrip 

Volgens hem is er al een eerste stap gezet in de aanpak dankzij het werk dat momenteel van gynaecologen en alle artsen: "Eindelijk komt het register voor alle artsen dichter bij de realiteit van het veld. De gegevens zijn objectiever. We hebben bijvoorbeeld gemerkt dat niemand op het terrein (mannelijke of vrouwelijke artsen) nog voltijds wil werken. Sinds begin dit jaar heeft de planningscommissie een 0/20 factor ingevoerd, wat betekent dat artsen "in theorie allemaal ongeveer 4/5e van de tijd werken volgens die rekenmethode." Daarnaast is er het einde van het dubbele cohort. Dat alles leidde tot een toename van het aantal artsen per regio.

Betere verhouding huisartsen/specialisten

Hij wijst er nog op dat "de correctie van de verhouding specialisten/huisartsen ook leidde tot het broodnodige herstel van het evenwicht." Tot slot is ook de feitelijke activiteit van artsen beter geanalyseerd, vooral ten aanzien van artsen die levenslang een Riziv-nummer behielden: "De planningscommissie eist een aantal patiëntencontacten dat bijna de helft bedraagt van het aantal dat vereist is voor accreditatie, waar 1.200 tot 1.300 patiëntencontacten per jaar vereist zijn. Je moet zelfs een beëdigde verklaring ondertekenen op dit niveau." 

"Desondanks", zegt hij, " bestaan er nog steeds regionale verschillen, of zelfs verschillen binnen Wallonië zelf, want zodra het aantal artsen per regio is bepaald, is het vervolgens aan de Colleges van Decanen van de Faculteiten Geneeskunde om de posten toe te wijzen. Daarna beslist de decaan in elke universiteit samen met de departementshoofden hoe de aantallen worden verdeeld. Maar dat hoeft niet noodzakelijkerwijs overeen te komen met de behoeften in het veld."

Gynaecologie: een sociale kwestie

Wat gynaecologie betreft, gelooft hij niet dat er een mirakeloplossing bestaat. Het specialisme wordt geconfronteerd met een reality-check: "Er zijn al jaren te veel gynaecologen. Die situatie zullen we niet in 4-5 jaar inhalen. In feite zullen we die achterstand nooit inlopen, gelet op wat er in onze maatschappij aan het ontstaan is."

Naar zijn mening hebben veranderingen in levensstijl een directe impact op het specialisme: "Allereerst daalt ons geboortecijfer... dat wordt er niet beter op, ondanks wat we ons hadden kunnen voorstellen met de covidcrisis en de quarantaine: een daling van 10% op Europees niveau. Dat is niet niks. Bovendien zien we tot onze schrik hoeveel jonge vrouwen van in de dertig ons vragen om een "kinderloze" sterilisatie. Deze vrouwen zijn niet achtergesteld, maar het zijn vrouwen die maatschappelijke keuzes maken (inflatie, klimaatverandering, onzekerheden in het leven, enz.) Tot slot is er een uitstel van het geboortecijfer op basis van carrièrezucht van vrouwen, wat volkomen legitiem is.

Gynaecologen onder de 40 bevallingen

Al deze factoren zorgen ervoor dat de plethora aan gynaecologen zal aanhouden.  "Sommige verloskundigen in België doen amper 40 bevallingen per jaar die nodig zijn om vroedvrouw te worden. Een gynaecoloog heeft het erg druk als hij of zij 100 bevallingen per jaar doet. Als een gynaecoloog niet het vereiste aantal bevallingen verricht, is het natuurlijk moeilijker voor hem om het werk van verloskundigen te bekritiseren. Ik kan je vertellen dat niet alle gynaecologen overvolle agenda's hebben, verre van dat.

Op dit moment is mapping van gynaecologen dus nog geen realiteit, vooral omdat niet alle spelers dat willen, zoals sommige ziekenfondsen die van de artsenpraktijk een forfaitaire praktijk willen maken. Het debat ligt dus nog op tafel voor het lopende jaar, maar het is dus allemaal veel complexer dan alleen maar de cijfers bij elkaar optellen. De impact van de huidige levensstijl heeft een diepgaand effect op het specialisme.