De diverse covidgolven zetten de precaire situatie van de ziekenhuizen meer dan ooit op scherp, en dat terwijl we voor belangrijke maatschappelijke uitdagingen staan, reageert Gibbis op het nieuwe MAHA-rapport. In 2020 is de ziekenhuissector getroffen door een orkaan, die zowel op menselijk als op financieel vlak sporen heeft nagelaten. Komen er structurele oplossingen?

Dieter Goemaere, directeur algemene ziekenhuizen van de Brusselse koepelorganisatie van privéziekenhuizen, maakt de balans op: de activiteit is sterk gedaald: er waren 18% minder klassieke ziekenhuisopnames in 2020 tegenover 2019. Zonder overheidssteun zou het courant resultaat van de sector met 1.000% gedaald zijn, namelijk een verlies van bijna 1 miljard euro.  De financiële steun van de overheid – zowel in tresorie als in financiële tussenkomst – heeft de ziekenhuizensector geholpen om niet te zinken. Meer dan 1,1 miljard euro overheidssteun was nodig om de ziekenhuissector financieel drijvend te houden."

Het MAHA-rapport is minder dan ooit rooskleurig te noemen, stelt ook Gibbis vast. Het resultaat 2020 inclusief overheidssteun blijft heel beperkt, gelijkaardig aan voodrgaande jaren. Het courant resultaat beperkt zich tot ongeveer 100 miljoen euro, nauwelijks 1% van de omzet. 30% van de instellingen blijft negatief na overheidssteun. Structureel is er dus amper iets veranderd.
De middelen geïnvesteerd in het ziekenhuispersoneel, zowel in verloning als om extra krachten te kunnen aanwerven zijn belangrijk en zorgen voor perspectief voor het ziekenhuispersoneel. Deze investeringen zijn broodnodig maar veranderen niks aan de financiële precaire situatie van de ziekenhuizen aangezien deze middelen volledig worden ingezet voor verbeteren van de arbeidsvoorwaarden en de handen aan het bed.

Nood aan acute en lange-termijnhulp
Blijkbaar gaat het van kwaad naar erger, want de storm is nog niet gaan liggen: 2021 wordt gekenmerkt door een 2e, 3e en 4e golf, met een bijkomende uitdaging: een tekort aan zorgpersoneel door absenteïsme. In het eerste semester 2021 liggen de klassieke ziekenhuisopnames 10 % lager dan in 2019. In het tweede semester 2021 zal de impact waarschijnlijk nog belangrijker zijn.
De ziekenhuissector heeft nog steeds nood aan acute hulp, maar ook aan een investeringen op lange termijn.
"Wat acute hulp betreft, zijn financiële compensaties nodig voor de impact van Covid en van het personeelstekort op onze activiteiten", signaleert Dieter Goemaere. "Momenteel zijn die compensaties sterk onvoldoende, want beperkt tot 30 september (dus geen enkele compensatie voor de 4e golf) en er is geen compensatie voor activiteitverlies; Gibbis vraagt om specifiek te investeren in attractiviteit voor het verpleegkundig departement, want het gaat hier om heel waardevolle en zeldzame resources zijn. Daaraan kan al wat worden gedaan door bijvoorbeeld titels en bekwaamheden te waarderen voor gespecialiseerde verpleegkundigen."

Voor de lange termijn is Gibbis al langer vragende partij om de ziekenhuissector duurzaam te hervormen, een hervorming die inzet op meer samenwerking en op veerkracht. Al jarenlang klinkt als een refreintje de vraag om de attractiviteit van de sector voor het verpleegkundig personeel te verhogen.
Specifiek voor de ziekenhuisfinanciering dringt een hervorming zich op die resultaatgericht is en georiënteerd op zorgkwaliteit. Intussen worden ook nieuwe verplichtingen aan ziekenhuizen opgelegd: bijvoorbeeld een data protection officer, PICS-normen voor de apotheek, netwerkcoördinatie... Die moet men uiteraard correct financieren.

> Alle ziekenhuizen kregen klappen, maar Vlaamse het best gewapend

> Covid-crisis scherpt onzekere financiële situatie aan (Zorgnet-Icuro)